چکیده:
هدف از این مقاله ، بررسی و تبیین حقوقی انتقال امـوال فکـری در مقابـل عـوض بـا درنظرگرفتن تعریف بیع در ماده ی ٣٣٨ قانون مدنی می باشد. قانون مدنی ایران در مـاده ی مزبور مبیع را محصور به عین نموده و این درحالی است که در جهان امروزی فـروش حقّ تالیف ، حقّ اختراع ، سرقفلی و نظایر این ها رایج می باشد و نمی توان بدون توجّـه به این گرایش عمومی جامعه همچنان قائل به حصر مبیع به عین بـود . عـلاوه بـر لـزوم عین بودن مبیع ، دائمی بودن مالکیت هم از چالشهای مطرح در بیع این اموال است . باتوجّه به اهمّّیت اموال فکری ، رواج روزافزون آن ها در جامعه و نیاز به روشن شدن قواعد حاکم بر انتقال آن ها ، دراین مجال بـا بررسـی مفهـوم و ماهّیـت مـال فکـری در حقوق ایران و فقه امامّیه و با تفحّص در اوصاف بیع و قابلّیت بیع در شاخه های مختلف اموال فکری برآنیم تا با تاسّی از مفهوم واقعی بیع ، حیطه ی شمول قواعد آن را به امـوال فکری نیز تعمیم و گسترش دهیم .
خلاصه ماشینی:
"البته این توجیه چندان منطقی به نظر نمی آید زیرا در اموال و مالکیت مادی ١- ماده ١٢قانون حمایت حقوق مؤلفان ، مصنفان وهنرمندان مصوب ١٣٤٨ چنین مقرر می دارد : "مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون که به موجب وصایت یاوراثت منتقل می شود ازتاریخ مرگ پدیدآورنده سی سال است و اگر وراثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت به کسی منتقل نشده باشد برای همان مدت به منظور استفاده ی عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر ( وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ) قرار خواهد گرفت .
اما باعنایت به آنکه اساسا همه ی حقوق ، غیرمادی می باشند و انچه حق به آنها تعلق می گیرد ممکن است مـادی یا غیر مادی باشد مثل حق مالکیت نسبت به عین خـارجی یـا حـق حضـانت نسـبت بـه نگهداری فرزند ، به نظر می رسد عبارت "حقـوق مـالی "٣ صـحیح تـر باشـد چنانکـه برخی از حقوقدانان هم در نوشته های خـود آن را برگزیـده انـد٤ و در قـانون مالکیـت معنوی فرانسه و قانون حمایت حق مؤلف مصر نیز همین عنوان به کار رفته است .
گاه پدیدآورنده با حفظ حقـوق مـالی خـود فقـط لاشـه ی مادی اثر خود را به دیگری انتقال می دهد که عرفا به آن ، عنوان خرید و فروش می دهند و حال آنکه برخی از حقوقدانان معتقدند علی رغم این عنوان ظاهری ، فـی الواقـع بیـع نیست بلکه در عرف خاص ( غیر عامیانـه ) از اطـلاق خریـد وفـروش بـه ایـن گونـه معاملات احتراز می شود و به آن واگذاری امتیاز بهره برداری ١ می گویند که مشابه همـان اجاره درحقوق مدنی است ٢."
(
, 
, 
)
