چکیده:
ﺟﺎﻳﮕﺎه رﻓﻴﻊ و ﺑﻠﻨﺪ اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر (ع) در ﻛﻨﺎر ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻔﺴﺮان ﻗﺮآن،اﻣﺮی ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ.اﻳﺸﺎن ﺑﻌﺪ از رﺳﻮل ﮔﺮاﻣﻰ اﺳﻼم (ص)،ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد در آﺷﻨﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﻌﺎرف اﻟﻬﻰ ﻗﺮآن ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ.از ﻣﻴﺎن اﺋﻤﻪ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ (ع)،اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق (ع) از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﻬﺘﺮی در ﺑﻴﺎن رواﻳﺎت ﺗﻔﺴﻴﺮی و اﺣﻜﺎم دﻳﻨﻰ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﻧﺪ و آن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺧﺎﺻﻰ ﺑﻮد ﻛﻪ در زﻣﺎن اﻳﺸﺎن و ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻗﺪرت از اﻣﻮﻳﺎن ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺳﻴﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ.اﻗﺒﺎل و ﺗﻮﺟﻪ اﻣﺎم ﺻﺎدق (ع) ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﻋﻠﻮم ﻗﺮآﻧﻰ در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺎت و ﻣﻌﺎرف ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺮآﻧﻰ،ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎری از رواﻳﺎت ﺗﻔﺴﻴﺮی ﻣﻨﻘﻮل از اﻳﺸﺎن ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮی از اﻳﻦ ﻋﻠﻮم ﺑﻪ وﻓﻮر ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻰ ﺷﻮد.در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮآﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن و ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻋﻠﻮم ﻗﺮآﻧﻰ در ﻛﻼم ﺷﺸﻤﻴﻦ اﻣﺎم ﺷﻴﻌﻴﺎن،ﺻﺎدق آل ﻣﺤﻤﺪ(ع) ﺑﭙﺮدازﻳﻢ.
خلاصه ماشینی:
"که در مورد کافرانی ـ که آگاهانه کفر ورزیدند ـ ابهام دارد و مصداق خارجی آن مشخص نیست،امام صادق (ع) با استناد به آیات دیگر قرآن کریم این آیه را تبیین و تفسیر نموده است:عن حریز عن أبی عبد الله (ع) قال:»نزلت هذه الآیة فی الیهود و النصاری،یقول الله تبارک و تعالی :»الذین آتیناهم الکتاب یعرفونه«؛ یعنی: رسول الله (ص) »کما یعرفون أبناءهم«(البقرة2/146)؛لأن الله عز و جل قد أنزل علیهم فی التوراة و الإنجیل و الزبور صفة محمد (ص) و صفة أصحابه و مبعثه و مهاجره و هو قوله؛»محمد رسول الله والذین معه أشداء علی الکفار رحماء بینهم تراهم رکعا سجدا یبتغون فضلا من الله ورضوانا سیماهم فی وجوههم من أثر السجود ذلک مثلهم فی التوراة ومثلهم فی الإنجیل« (الانعام ،6/20؛الفتح ،48/29) فهذه صفة رسول الله (ص) فی التوراة و الإنجیل و صفة أصحابه فلما بعثه الله عز و جل عرفه أهل الکتاب کما قال جل جلاله :»الذین کفروا فلما جاءهم ما عرفوا کفروا به«(البقرة،2/89)؛حریز از از امام صادق(ع) نقل می کند که فرمود:این آیه درباره یهود و نصاری نازل شده است.
چنین آمده است:عن عمار بن میثم عن أبی عبد الله (ع) قال:»قرأ رجل عند أمیر المؤمنین (ع): »فإنهم لا یکذبونک ولکن الظالمین بآیات الله یجحدون «فقال بلی و الله لقد کذبوه أشد المکذبین و لکنها مخففة لا یکذبونک لا یأتون بباطل یکذبون به حقک «؛عمار بن میثم از امام صادق (ع) روایت کرده که کسی این آیه را:»…فإنهم لا یکذبونک« بر أمیر المؤمنین (ع) بخواند،و حضرت (ع) فرمود:» آری،به خدا سوگند که آن ها پیامبر را به سخت ترین گونه تکذیب کردند ولی جمله:»لا یکذبونک« به تشدید نیست بلکه »لایکذبونک« به تخفیف است ؛یعنی:چیز باطلی نیاوردند که بدان وسیله دعوت حق تو را دروغ و از بین ببرند«."