بررسی تطبیقی ساختار آیات جهاد مقاله

یکی از مباحث مهم در حوزه تفسیر و علوم قرآنی بررسی تطبیقی سیر نزول آیات جهاد است. در قرآن کریم، واژه جهاد سه بار در سوره‌های توبه/24 سوره فرقان/53 و ممتحنه/1 به کار رفته است. در برخی از این آیات صحت و مشروعیت جهاد منوط به آغاز جنگ از طرف دشمن است، اما در برخی دیگری از آیات صحت جهاد مشروط به آغاز جنگ از طرف دشمن نیست بلکه شروع ابتدایی جنگ را برای گسترش اسلام جایز دانسته است. برای رفع تنافی بین این دو قسم آیات یکبار حمل آیات مطلقه بر مقیده شده که نتیجه اش وجوب دفاع و جنگ با دشمنان در صورت حمله آن‌هاست.گاهی نیز ادعای نسخ آیات مقیده به وسیله آیات مطلقه شده است، نتیجه‌اش جواز جنگ ابتدایی با دشمن برای گسترش اسلام است. برای تشخیص سیر نزول اولین آیات تشریع چند راه اندیشیده شده است، با توجه به تاخیر نزول سوره حج از سوره بقره، بین سه دیدگاه، دیدگاه اولی مورد قبول است و آیه 190 بقره اولین آیه تشریع جهاد است.

"مرحله نفر و کوo عمومی برای جهاد، مانند: «انفروا خفافا و ثقالا و جهدوا بأموالکم و أنفســکم فی ســبیل الله ذالکم خیر لکم إن کنتم تعلمون » (توبه : ٤١) و در مانند: «یأیها الذین ءامنوا قاتلوا الذین یلونکم من الکفار و لیجدوا فیکم غلظۀ و اعلموا أن الله مع المتقین » (توبه : ١٢٣) غیر از کوo عمومی، دســـتور جهاد عمومی داده شـــده تا از هر طرف در دنیا، اســلام گسترش یابد، مسلمانان با کفار هم جوار خود کارزار کنند معنایش همان گسترش دادن اسلام و برقرار کردن سلطنت اسلام بر همه دنیا است (طباطبایی، بیتا: ٩/ ٤٠٤). به دنبال بحث ارائه راه حل تنافی موجود بین آیات مطلقه و مقیده این بحث مطرح میشـــود، که از سه راه حل فوق کدام یک ترجیح دارد برای انتخاب نظر برتر باید سیر نزول آیات جهاد را دنبال کرد، درباره نزول اولین آیه تشــریع جهاد دیدگاه ها فراوانی بین مفســرین وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارت اند: دیدگاه اول : بعضی از مفسرین معروف شیعه از جمله طبرسی و علامه اولین دستور جهاد با مشرکین و اولین آیات تشریع جهاد را توسط این آیه میدانند: «و قاتلوا فی سبیل الله الذین یقاتلونکم و لا تعتدوا إن الله لا یحب المعتدین » (بقره : ٩٠) (و در راه خدا، با کسانی که با شما میجنگند، نبرد کنید!"