چکیده:
با شروع جنگ جهانی اول و به دنبال آن ورود نیروهای متفقین و متحدین به خاک ایران، اوضاع به شدت بحرانی به نظر می رسید. روس ها در شمال ایران، عثمانی ها در غرب، انگلیسی ها در جنوب و جنوب شرقی و آلمانی ها به طور پراکنده در مرکز و نواحی دیگر فعالیت می کردند. این در حالی بود که دولت ایران اعلام بی طرفی کرده بود. در رویارویی با اغتشاشات و شورش های ایلات نیز نیروی نظامی کارآمدی وجود نداشت. انگلستان که به دلیل موقعیت استراتژیک ایران و حفاظت از سرحدات منتهی به هندوستان منافع خود را در خطر می دید، تصمیم به اقدام جدی در این زمینه گرفت تا با تشکیل نیروی نظامی مستقلی در ایران علاوه بر محافظت از خط لوله نفت، از نفوذ آلمان ها نیز جلوگیری کند. لذا در ماه مارس 1916 میلادی/ ذیقعده 1335 ه .ق. نیروی نظامی به فرماندهی ژنرال سرپرسی سایکس، به بهانه تامین امنیت جنوب، وارد ایران شد تا در واقع حافظ منافع بریتانیا باشد. اما این موضوع برای ایرانیان آگاه که عملا نقض حاکمیت ایران را مشاهده می کردند، قابل پذیرش نبود لذا مقاومت های مردمی بسیاری در مقابل نیروی پلیس جنوب شکل گرفت.
خلاصه ماشینی:
در این بین، واسموس، کنسول آلمانها در بین عشایر جنوب مشغول یافتن متحدینی بود تا بتواند به منافع انگلیس ضربه وارد کند و اینگونه بود که بریتانیا تصمیم به اقدام جدی در این زمینه گرفت و تشکیل یک نیروی نظامی انگلیسی را در دستور کار قرار داد.
به نظر میرسد جنگ جهانی اول و به دنبال آن حضور دول متخاصم در ایران از یک سو و زنگ خطر برای منافع انگلستان در حفاظت از هندوستان از سوی دیگر، سبب تشکیل پلیس جنوب شد.
"/> شاید بهترین دلیل در توجه انگلستان به ایران را خود سرپرسی سایکس در سفرنامهاش آورده باشد که «در جواب یکی از محترمین سالخوردهٔ ایران که روزی بهعنوان اعتراض میگفت اصولا چرا دولت انگلیس در کارهای این کشور دخالت و اعمال نظر مینماید باید گفت چنانچه یک نظر اجمالی به نقشهٔ جغرافیایی عالم بیفکنید خواهید دید ایران یکی از شاهراههای بزرگ بینالمللی است که اروپا را به هندوستان متصل میکند و تنها همین مسئله به خودی خود واجد اهمیت فراوان است»<FootNote No="203" Text="سایکس، ده هزار مایل در ایران، ص 438.
"/> سایکس نیز برای توجیه ضرورت تشکیل پلیس جنوب عملا ژاندرمری را علاوه بر بیثمر بودن، بهعنوان یک خطر جدی به شمار میآورد تا بتواند حضور نیروی نظامی انگلیسی را تنها راهحل دولت ایران برای حفظ نظم معرفی کند: «نیروی نظامی در آنزمان شامل بریگاد قزاق بود که در تحت فرماندهان روسی قرار داشت.