چکیده:
اثرات اقتصادی – اجتماعی شهرک های صنعتی در نواحی روستایی «مطالعه موردی: شهرک صنعتی مشهد»
مطیعی لنگرودی سیدحسن*
* دانشگاه فردوسی مشهد
مکان یابی پروژه های صنعتی در نواحی روستایی، می تواند عملکردی مثبت درجهت رفع معضلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نواحی روستایی تلقی شود. در بررسی های انجام شده مشخص گردیده است که شهرک صنعتی مشهد، به لحاظ واقع شدن در حاشیه شهر مشهد، در دهستان تبادکان و در 15 کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد، برای نواحی روستایی این محدوده، دارای اهمیت بسیار است. این شهرک توانسته است تعداد زیادی از جمعیت روستاهای اطراف را جذب کار نماید و در زمینه ارتقای کیفی زندگی آنان موثر واقع شود. ایجاد و گسترش صنعت در نواحی روستایی عامل ایجاد فعالیت های تلفیقی با کشاورزی و صنعتی در نواحی روستایی است و توان اشتغال زایی و به دنبال آن کسب درآمد در نواحی روستایی را افزایش می دهد.
خلاصه ماشینی:
"در چنین حالتی،ایجاد شهرکهای صنعتی در نواحی روستایی میتواند در تعدیل مشکلات و تأمین اشتغال و درآمد برای روستاییان بدون عوامل تولید،بسیار مؤثر باشد؛ زیرا توسعهء روستایی صرفا،توسعهء کشاورزی نیست.
عمدهترین این عوامل عبارتند از:2-1 کمبود عوامل تولید،اشتغال و درآمد از کل شاغلان روستایی شهرک صنعتی مشهد،9/55 درصد به دلیل کمبود عوامل تولید در محیط روستا،نبود اشتغال،و به دنبال آن نبود درآمد،از روستای خود مهاجرت کردهاند.
بنابراین در حال حاضر که تأمین اشتغال در نواحی روستایی از طریق بخش کشاورزی،به دلیل کمبود عوامل تولید آب و خاک،با مشکل روبهرو است و این کمبود عامل مهاجرتهای بیرویهء روستایی گردیده است،توجه به توان صنایع روستایی،برای کارآیی محیط روستا بسیار مؤثر است.
در مطالعات میدانی قبلی نیز مشخص گردیده است که حتی خانوارهای روستایی دارای درآمد مطلوب از محیط روستا نیز،به دلیل عدم امکانات آموزشی در روستاها و دارا بودن قدرت تأمین امکانات زیستی در شهرها،برای تأمین امکانات تحصیل بهتر فرزندان خود،به سوی شهرها مهاجرت مینمایند.
بهطور مثال،در بین روستاییان شاغل در شهرک صنعتی مشهد دو تن به دلیل سکونت چند ماهه نزد برادر خود در شهر مشهد،توانستهاند جذب کار و فعالیت در شهر گردند و یا در موردی،وجود اقوام نزدیک در شهر سبب ایجاد مقدمات برای ازدواج جوان روستایی در شهر مشهد شده و این ازدواج سبب گرایش آنها به سکونت در شهر گردیده است.
در موارد بسیاری نیز دیده شده است که شاغلان صنعتی ساکن در نواحی روستایی،درصدی از درآمد کسب شده در شهرها را صرف ساخت و یا تعمیر مساکن در روستای محل سکونت خود مینمایند."