چکیده:
اهمیت رفتار سازمانی کارگزاران حکومت اسلامی در این است که اداره امور جامعه
اسلامی توسط این نوع رفتارها انجام میگیرد و صلاح و رشد یا سقوط و عقبماندگی جامعه
اسلامی منوط به این نوع رفتارها است. بدیهی است که کارگزار حکومتی در هر کشو ری بر
اساس قوانین و مقررات آن کشور در برابر افعال و رفتارهای سازمانی خود مسوولیت حقوق ی
دارد. حال این پرسش مطرح میشود که آیا کارگزاران در قبال رفتارهای سازمانی مسو ولیت
شرعی داشته و مورد بازخواست قرار میگیرند؟ ابعاد این مسوولیت شرعی کدمند؟ مقاله
حاضر به منظور شناسایی و تبیین ابعاد مسوولیت شرعی رفتار سازمانی کارگزاران، با مطالعه
نظریات فقهی و مبانی آنها و با روش تحلیلی توصیفی به پاسخ ای ن دو پرسش پرداخته و
مسوولیت شرعی کارگزاران را از زوایای مختلفی همچون حفظ امانت الهی، صلاحیت تصد ی
مناصب، تامین اهداف و مصالح حکومتی، مسوولیت پیامد رفتار، مسوولیت جمعی، اطاعت از
حاکم اسلامی و حفاظت از بیت المال بررسی و آن را تبیین نموده است. این ابعاد به عنوان
قواعد کلان و چارچوب حاکم بر رفتار سازمانی کارگزاران محسوب میشوند.
خلاصه ماشینی:
"حال این پرسش مطرح میشود که آیا کارگزاران در قبال رفتارهای سازمانی مسؤولیت شرعی داشته و مورد بازخواست قرار میگیرند؟ ابعاد این مسؤولیت شرعی کدمند؟ مقاله حاضر به منظور شناسایی و تبیین ابعاد مسؤولیت شرعی رفتار سازمانی کارگزاران، با مطالعه نظریات فقهی و مبانی آنها و با روش تحلیلی ـ توصیفی به پاسخ این دو پرسش پرداخته و مسؤولیت شرعی کارگزاران را از زوایای مختلفی همچون حفظ امانت الهی، صلاحیت تصدی مناصب، تأمین اهداف و مصالح حکومتی، مسؤولیت پیامد رفتار، مسؤولیت جمعی، اطاعت از حاکم اسلامی و حفاظت از بیتالمال بررسی و آن را تبیین نموده است.
شاهد دیگر از فتوای فقها این است که اعطا و دریافت هدیه یکی از رفتارهای مشروع و جایز در زندگی روزمره مردم است، ولی دریافت هدیه از سوی کارگزاران و کارکنان حکومتی در فتاوای فقها غیر مجاز شمرده شده است؛ همانطور که حضرت امام1 میفرماید: بر کارکنان جایز نیست از ارباب رجوع هدیه دریافت کنند؛ زیرا هدیه در محیط کار از خطرناکترین امور است و باعث فساد و سوء ظن به آنان و تشویق و تحریک افراد طمعکار به عدم رفتار مطابق مقررات شده و حق دیگران را ضایع میکند (امام خمینی، 1424ق، ج2، ص983).
نتیجهگیری پس از مطالعه و بررسی منابع اسلامی روشن شد که کارگزاران در برابر رفتار سازمانی خود مسؤولیت شرعی دارند و باید در برابر خدای متعال پاسخگو باشند و احکام الهی به این نوع رفتارها هم تعلق گرفته و ثواب و عقاب در نظر گرفته شده است."