چکیده:
در جهانبینی الهی همة تاثیر و تاثرات در دایرة ربوبیت خالق یکتا هستند. ارتباط به
معنای جابهجایی یک پیام نیز نوعی تاثیر و تاثر است که بیشک تحت ادارة رب العالمین
است.
دانش ارتباطات به کمک مدلها و نظریههای ارتباطاتی سعی در توجیه و تعریف
ارتباطات انسان در سطوح متفاوت دارد. نگاهی به مدلهای ارتباطاتی، نشان از عدم
توجه به خالق)که در بینش الهی بهعنوان آفریننده ای دائما درحال تاثیرگذاری بر همه چیز
است(، چه در جایگاه فرستندة پیام، چه در جایگاه اثرگذاری بر گیرنده دارد؛ درواقع، اگر
بخواهیم پیام را در بستری الهی و از جنس پیام هدایت آفرین تعریف کنیم، باید این پیام
وجود خود را در سایة مدلی حاصل کند، که این مدل دارای وجوه الیهای خالق و مخلوق
باشد و به تاثیر ارتباط خلق با خالق یکتا، در بستری توجه شود که پیام در آن تولید شده،
انتقال یافته و دریافت میشود.
یکی از متونی که میتواند راهگشای تعمیق نحوة ادراک انسان از پیامها باشد، قرآن
کریم است. در این مقاله با تحلیل روند ارسال پیام هدایتی ازطرف خداوند متعال و
مبلغان پیام هدایتی و فرایند دریافت و ادراک این پیام از طرف انسانها تالش میکنیم،
مدل قرآنی انتقال پیام را استنباط کنیم و در ادامه میتوانیم از این مدل برای نقد و بسط
مدلهای ارتباطات استفاده کنیم. البته تفکیک مدلی که تنها به انتقال پیام از جانب خدا
میپردازد با پیامی که از جانب مبلغان وحی و پیامآوران هدایت، ارسال میشود، نیازمند
مقالات دیگری است.
خلاصه ماشینی:
نگاهی به مدلهای ارتباطاتی، نشان از عدم توجه به خالق(که در بینش الهی بهعنوان آفرینندهای دائماً درحال تأثیرگذاری بر همهچیز است)، چه در جایگاه فرستندة پیام، چه در جایگاه اثرگذاری بر گیرنده دارد؛ درواقع، اگر بخواهیم پیام را در بستری الهی و از جنس پیام هدایتآفرین تعریف کنیم، باید این پیام وجود خود را در سایة مدلی حاصل کند، که این مدل دارای وجوه لایهای خالق و مخلوق باشد و به تأثیر ارتباط خلق با خالق یکتا، در بستری توجه شود که پیام در آن تولید شده، انتقال یافته و دریافت میشود.
هدف تحقیق حاضر این است که به مدلی برای تبیین ارتباط خلق در جایگاه مخاطب با پیام هدایتی خالق بهعنوان فرستندة پیام برسیم، در این مدل به تأثیر افعال انسان و حالات قلب برای کسب معرفت مبتنیبر هدایت اشاره شده است؛ درواقع، گرفتن پیام هدایت ازطرف گیرندة آن، تنها در سایة انتقال پیام نیست، بلکه درصورتیکه پیام هدایت از رسانه انتقال یابد، تحت تأثیر مجموعهای از مؤلفهها میتواند اثرگذار باشد.
پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که در انتقال پیام هدایتی در بستر نظریههای علوم ارتباطات، چه مدلی با تأسی به آیات قرآن قابل استخراج است؟ در انتهای این مقاله باتوجه به مدلهایی که در تجزیه و تحلیل انتقال پیام در دانش ارتباطات بهکار میرود، مدلي ابتدایی ارائه میشود.
برای آشنایی با استفاده از روش هرمنوتیک اجتهادی، به مقالهای که دکتر عبدالحسین خسروپناه بهعنوان مبدع این روش نگاشته است و در مجلة جاویدان خرد چاپ شده، ارجاع میشود.
قطع ارتباط گیرنده با خالق یکتا و اختلال در دریافت پیام ارتباطی در بستر هدایت در این مدل به تحلیل رفتار مخاطبی پرداختهایم که در دایرة ولایت باطل قرار دارد.