چکیده:
آیه شریفه «انّ الّذین آمنوا و الّذین هادوا و النّصاری و الصّابئین من آمن باللّه و الیوم الآخر و عمل صالحا فلهم اجرهم عند ربهم ... » از جمله آیات مورد توجه در دهههای اخیر نزد عموم مفسران است. این آیه از نظر برخی از روشنفکران، تاییدی بر حقانیت همه مذاهب پیش از اسلام است. دلیل چنین باوری، گسترش اندیشه پلورالیزم دینی و به رسمیت شناختن همه ادیان و تایید حقانیت آنها نزد این دسته از روشنفکران است. آنان تلاش کردهاند مدعای خود را با آیه یادشده، مستند کنند که در نگاه نخستین، عبارت «من آمن باللّه و الیوم الآخر و عمل صالحا فلهم اجرهم عند ربّهم ...» ادیان آسمانی را به شرط ایمان و عمل صالح به حق میداند. این مقاله پس از بررسیهای علمی، بیانگر آن است که از نگاه مفسران، آیه فوق به ضمیمه دیگر آیات مرتبط، تاییدی بر اعتباربخشی به ادیان گذشته نیست، بلکه صراحت بر ضرورت ایمان به پیامبر اسلام’ برای اهل کتاب دارد و هرگز موید دیدگاه پلورالیستی نمیباشد و با آمدن اسلام، اعتبار ادیان پیش از اسلام پایان یافته و دین اسلام بهعنوان آخرین حلقه پیامهای الهی، خواست حق تعالی، برای هدایت بشر است.
خلاصه ماشینی:
"اسلام در لغت بهمعنای تسلیم و خضوع است اما در خصوص معنای استعمالی آن در قرآن باید گفت در برخی آیات همین معنای لغوی منظور است، همانند آیات متعددی که از تسلیم بودن بهعنوان گوهر تمامی ادیان یاد میکند ولی در بعضی آیات دیگر ازجمله آیات فوق مراد از اسلام معنای اصطلاحی آن؛ یعنی شریعت محمدی است و مدعیان پلورالیست درصدد اثبات معنای لغوی از آیات فوق هستند، درحالیکه برداشت آنها بدون توجه به صدر و ذیل آیه و سایر شواهد است؛ زیرا معرفه بودن اسلام در آیات فوق دال بر آن است که مقصود از اسلام، آیین اسلام است و از دیگر سوی در آیه 19 سوره آلعمران مدعای حصر اسلام به آیین اسلام با توجه به آیات قبل روشن میشود؛ زیرا در آیات گذشته از اهل کتاب بهخاطر نپذیرفتن نبوت پیامبر اسلام توبیخ شدهاند و اگر قرار باشد اسلام در این آیه بهمعنای عام باشد با آیات پیشین سازگاری ندارد و اما مفسران هم در تفسیر آیه فوق بعد از آنکه خاطرنشان میکنند که گوهر اسلام همان تسلیم است، یادآور شدهاند که تسلیم در برابر خدا در هر زمانی چهره و نمود خاصی دارد و در عصر پیامبر اسلام| حقیقت تسلیم، گرویدن به آیین او است."