چکیده:
شاعری و خوشنویسی از جملۀ ارجمندترین و ممتازترین فنون و هنرهای رایج در میان ایرانیان هستند. هنرمندان خوشنویس با بهکارگیری مفاهیم ارزشمند نظم فارسی در قالب نوشتاری زیبا، آثار هنری منحصر به فردی را خلق نمودهاند که به دلیل برخورداری از هماهنگی میان محتوا، حروفنگاری و تزیین در شمار فاخرترین نمونههای هنر ایرانی قرار دارند. توفیق گستردهی هنرمندان ایرانی در خلق این آثار، نه تنها در ایران دورۀ صفوی نام و آوازهی درخشانی را برای آنان به ارمغان آورد، بلکه سبب جلب توجه و علاقهی حاکمان گورکانی هندوستان به این امر نیز گردیده و آنها با فراهم آوردن زمینهی مهاجرت هنرمندان زبدهی ایرانی به هند، فرهنگ و هنر ایران را در شبهقارهی هند رواج دادند. در میان این هنرمندان مهاجر تعدادی از باذوقترین شاعران ایرانی حضور داشتند که علاوه بر برخورداری از قریحۀ خوش ادبی از استعداد خوشنویسی نیز بهرهمند بودند. اهمّیّت تاریخی مهاجرت این هنرمندان در گسترش ادب و هنر ایرانی در شبه قاره هند، سبب گردیده تا این موضوع در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق که به شیوهی توصیفی و تحلیلی، با تکیه بر منابع تاریخی و اسناد باقیمانده تدوین شده، حضور شاعران خوشنویس در دربار گورکانیان هند مورد توجه قرار گرفته است.
Poetry and Calligraphy are among the most valuable and the most distinguished techniques and the common arts among Iranians. The elegant artists, using the valuable concepts in persian verse in the beautiful writing form, have created unique artistic works, That because of being harmong in content, transcription and embellish ment are placed among the finest sample of Iranian art. The expanded success of Iranian artists in making these works, not only brougth brilliant fame and name for them in Safavid era in Iran, but also in attracted the attention and the interest of the Indian Goorkanid rulers and they prepared the way for migrating Iranian eliet artists to India, they spread the culture and the art of Iran in Indian subcontinent. Some of Iranian talented poets attended among these migrated artists that in addition to having fine literary talent, they had the talent for calligraphy. The historic importance of the migration of these artists in spreading the Iranian literature and art in Indian subcontinent has caused that this subject is considerd in this research. This research is collected in descriptive, analytic style, relying on the historic resourse and the remained documents, the attendance of the elegant poets in Indian Goorkanid court is considered.
خلاصه ماشینی:
توفيق گسترده ي هنرمندان ايراني در خلق اين آثار، نه تنها در ايران دورة صفوي نام و آوازه ي درخشاني را براي آنان به ارمغان آورد، بلکه سبب جلب توجه و علاقه ي حاکمان گورکاني هندوستان به اين امر نيز گرديده و آن ها با فراهم آوردن زمينه ي مهاجرت هنرمندان زبده ي ايراني به هند، فرهنگ و هنر ايران را در شبه قاره ي هند رواج دادند.
توفيق گسترده ي ايرانيان در خلق آثار زيبا و بديع ، سبب جلب توجه حاکمان گورکاني به اين امر شده و آن ها با فراهم آوردن زمينه ي مهاجرت هنرمندان زبده ي ايراني به هند، فرهنگ و هنر ايران را در شبه قاره ي هند رواج دادند (سودآور،١٣٨٠: ٣٠٣).
در اين مقاله تلاش گرديده است تا بدين پرسش اساسي پاسخ داده شود که : جايگاه هنري برجسته ترين شاعران خوشنويس دربار پادشاهان گورکاني هند چه بوده است ؟ ٢-١ اهداف و ضرورت تحقيق از جمله ي ميراث هاي مشترک مکتوب فرهنگي در بين ايران و هند مي توان از هنر خوشنويسي فارسي ياد کرد.
٣-١-روش تحقيق با توجه به سهم بزرگ هنرمندان و شاعران ايراني در گسترش ادب و فرهنگ فارسي در شبه قاره ، در اين تحقيق که مبتني بر شيوه ي توصيفي و تحليلي بوده و با تکيه بر منابع تاريخي و اسناد باقي مانده تدوين شده ، موضوع شاعران خوشنويس دربار گورکانيان هند مورد توجه قرار گرفت .
- ارسلان مشهدي : قاسم مشهدي شاعر و خوشنويس ايراني دربار جلال الدين اکبر گورکاني بود که در شعر به «ارسلان » و گاهي نيز به نام خود يعني «قاسم طوسي » تخلص مي کرد.