چکیده:
طبیعت پیچیده مسائل منابع آب، نیازمند روشهایی است که رویکردهای مختلف مدیریتی را در یک قالب بهم پیوسته گردآوری نماید. در این میان برای مدیریت همه جانبه در چنین مسائلی، روشهای تصمیمگیری چند شاخصه، جایگاه ویژهایی پیدا کرده است. منطقه سیستان به دلیل نیازهای روز افزون آب در بخشهای مختلف، خشکسالیهای پیدرپی و ورشکستگی آبی، در وضعیت بحرانی قرار گرفته است که مدیریتی یکپارچه را در این باره میطلبد. لذا در مطالعه حاضر از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی جهت تعیین اولویت منابع آب منطقه سیستان با رویکردهای مدیریتی اقتصادی، اجتماعی، فنی و زیستمحیطی در سال آبی 94-1393 استفاده گردیده است. طبق نتایج بر اساس سه رویکرد اقتصادی، اجتماعی و فنی، بخش کشاورزی با بیشترین وزن، در اولویت اول قرار گرفت. وزن بخش کشاورزی در رویکردهای مذکور به ترتیب 851/ 0، 710/ 0 و 789/ 0 بدست آمد. در رویکرد زیستمحیطی، بخش محیطزیست (تالاب هامون) به عنوان گزینه برتر با وزن 603/ 0 و بخش کشاورزی و شرب به ترتیب با وزن 364/ 0 و 033/ 0 در اولویت دوم و سوم قرار گرفتند. از اینرو پیشنهاد میگردد، با توجه به وضعیت معیشتی مردم سیستان و در اولویت قرار گرفتن بخش کشاورزی در 3 رویکرد مدیریتی (خصوصا اقتصادی) مسئولان و دولتمردان بخش آب توجه ویژهای به این بخش داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
لذا در مطالعه حاضر از تکنيک تحليل سلسله مراتبي فازي جهت تعيين اولويت منابع آب منطقه سيستان با رويکردهاي مديريتيِ اقتصادي، اجتماعي، فني و زيست محيطي در سال آبي ٩٤-١٣٩٣ استفاده گرديده است .
گزارههاي مديريت يکپارچه منابع آب را ميتوان به صورت جدول (١) خلاصه کرد: 1-Integrated Water Resource Management جدول ١: مديريت يکپارچه منابع آب (IWRM) (رجوع شود به تصویر صفحه) تصميم گيري چندمعياره (MCDM١) يکي از رايج ترين روشهاي مورد استفاده در محيط تصميم گيري است که به بررسي مسائل تصميم گيري با رعايت تعدادي از معيارهاي تصميم ميپردازد و به دو دسته کلي تصميم گيري چندمنظوره (MODM٢) و تصميم گيري چند شاخصه (MADM٣) تقسيم ميشود.
از اينرو مطالعه حاضر با هدف تعيين اولويت بهرهبرداري منابع آب منطقه سيستان با استفاده از يکي از روشهاي تصميم گيري چندشاخصه (تکنيک تحليل سلسله مراتبي فازي) انجام گرفته است .
شهرکي و محسني (١٣٩٢) در کاربرد تصميم گيري چندمعياره تعاملي در تخصيص بهينه منابع آب شهرستان يزد براي تعيين وزن دو هدف حداکثر کردن سود اقتصادي و زيست محيطي از ماتريس بازده و روش مرحله ايي استفاده کردند.
جدول ٣: شاخص ها و گزينه هاي مورد استفاده در اين مطالعه شاخص ها (رجوع شود به تصویر صفحه) نتايج و بحث فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي در مطالعه حاضر بر اساس چهار رويکرد مديريتي: ١) اقتصادي، ٢) اجتماعي، ٣) فني، ٤) زيست محيطي انجام گرفت .
جمع بندي و پيشنهادات در اين مطالعه اولويت بندي بهرهبرداري منابع آب منطقه سيستان با استفاده از ١٢ شاخص مهم براي تعيين وزن نهايي گزينه هاي کشاورزي، شرب و محيط زيست با استفاده از تحليل سلسله مراتبي فازي (FAHP) مورد استفاده قرار گرفت .