چکیده:
سابقه و هدف: پژوهش حاضر با استفاده از شاخصهای تحلیل شبکههای اجتماعی به مطالعهی شبکهی همتالیفی پژوهشگران کشور در حوزهی اطلاعسنجی طی سالهای 1381 تا 1391 میپردازد.
مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع علمسنجی بوده و از شاخصهای تحلیل شبکههای اجتماعی جهت مطالعه شبکه همتالیفی پژوهشگران حوزهی اطلاع سنجی استفاده نموده است. جامعهی این پژوهش از تعداد 779 مقالهی فارسی و انگلیسی تشکیل شده که در زمینههای مختلف سنجش کمی طی سالهای 1381 تا 1391 منتشر شده و در ویراست چهارم کتابسنجی علمسنجی که در اسفند ماه 1391 توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران منتشر شده، نمایه شدهاند. از نرمافزارهای تحلیل شبکههای اجتماعی UCINET و VOSviewer برای تحلیل دادهها استفاده شد.
یافتهها: مطالعه پژوهشگران دارای تالیف در حوزهی اطلاعسنجی نشان داد که فریده عصاره (47 مقاله)، محمد حسنزاده (43 مقاله)، و عبدالرضا نوروزی چاکلی (36 مقاله) در شاخص تولید، ردههای نخست را به خود اختصاص دادهاند. همچنین، بر اساس شاخص مرکزیت درجه، فرشید دانش (77)، عبدالرضا نوروزی چاکلی (69)، و محمد حسنزاده (67) ضمن دارا بودن بیشترین تعداد همتالیفی با سایر پژوهشگران، مشارکت پذیرترین پژوهشگران کشور در حوزهی اطلاعسنجی بودهاند.
نتیجهگیری: اگرچه ضریب خوشهبندی شبکه عددی معادل 77/0 را نشان میدهد که حاکی از تمایل نسبتا بالای اعضای شبکه به همکاری با دیگران و تشکیل خوشههای مختلف است، اما شاخص چگالی معادل 009/0 از گسستگی زیاد میان نویسندگان و انسجام پایین شبکه حکایت دارد.
Background and aim: Present scientometrics study aimed at investigating the scientific collaboration of Iranian scientometrics researchers during 2002-2012.
Material and methods: Using scientometrics approach, this paper studied co-authorship network of Iranian scientometrics researchers. The population includes 779 articles published both in English and Persian and indexed in 4th edition of scientometrics bibliography (last version till now) during 2002-2012. First, the co-authorship network matrix was drawn by using excel software; second, the UCINET software and VOSviewer were used for data analysis.
Findings: The study of co-authorship patterns of Iranian scientometrics researchers indicated that Farideh Osareh (47 articles), Mohammad Hasanzadeh (43 articles), and Albdolrreza NouruziChackoli (36 articles) have the highest rank among scientometrics researchers in scientific productivity. According to central indicator, Farshid Danesh (77), Albdolrreza NouruziChackoli (69), and Mohammad Hasanzadeh (66) had the most number of co-authorship with other researchers.
Conclusion: Although clustering coefficient (= 0.767) showed the relative interest of this network members to work with each other and shaping different clusters, the density coefficient (=0.009) revealed the low consistency of the network.
خلاصه ماشینی:
"تولید روزافزون مقالات ناشی از اتخاذ رویکردهای مشارکتی در تألیف و انجام پژوهشها به صورت گروهی از یکسو(2)، و کاربرد گستردهی تحلیلهایی که به بررسی الگوهای ساختاری روابط موجود میان این پژوهشگران میپردازد، از سویی دیگر موجب توجه ویژهی متخصصان حوزهی سنجشهای کمی نسبت به تحلیل شبکههای اجتماعی در بین مؤلفان (به عنوان شخصیتهای حقیقی) و مؤسسات پژوهشی (به عنوان شخصیتهای حقوقی) شده است(11).
پژوهش حاضر در راستای تحقق اهداف زیر گام بر میدارد: - ترسیم و تحلیل شبکه همتالیفی پدیدآورندگان حوزه اطلاعسنجی با استفاده از شاخصهای کلان؛ - بررسی عملکرد پژوهشگران بر اساس شاخصهای تولید و مرکزیت؛ جستجوی پایگاههای اطلاعاتی داخلی و خارجی جهت یافتن پژوهشهای مشابه نشان میدهد که تاکنون پژوهشهای مختلفی در خصوص عملکرد پژوهشگران کشورمان در حوزههای علمی متفاوت انجام شده است.
از این رو مقاله حاضر سعی دارد تا شبکه همتالیفی پژوهشگران کشور در حوزه "اطلاعسنجی" را ترسیم نموده، عملکرد آنان را بر اساس شاخصهای مختلف علمسنجی و تحلیل شبکههای اجتماعی بررسی کرده و در نهایت پیشنهادهایی جهت افزایش همکاریهای علمی در این حوزه ارائه کند.
عملکرد پژوهشگران برتر بر اساس شاخصهای تولید و مرکزیت (رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و نتیجه گیری پژوهش حاضر در راستای بررسی عملکرد پژوهشگران کشور در حوزهی اطلاعسنجی بر اساس شاخصهای علمسنجی و تحلیل شبکههای اجتماعی انجام شده است.
از سوی دیگر بررسی شبکهی همتالیفی پژوهشگران حاکی از این است که فریده عصاره (160/17)، فرشید دانش (701/17)، نورالله کرمی (371/6)، و حافظ محمدحسنزاده (370/6) ضمن دارا بودن بیشترین میزان بینیت مرکزیت، نقش مهمی در اتصال خوشههای مختلف، انتقال اطلاعات و افزایش انسجام شبکه ایفا کرده و میتوان از آنها به عنوان قطب اطلاعات (Informationhub) در شبکه نام برد."