چکیده:
این تحقیق با هدف ارزیابی اثربخشی برنامه های درسی ضمن خدمت معلمان دوره ابتدایی در تحقق بخشیدن به هدف کلی برنامه های درسی و تربیتی دوره ابتدایی ایران انجام شده است. پژوهش حاضر با توجه به هدف مطالعه، در زمره پژوهشهای ارزشیابی است که براساس پرسشهای مطرح شده در آن، از روشهای گوناگون کتابخانه ای، تحلیل محتوای کیفی –قیاسی و توصیفی- پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را سند برنامه درسی ملی، سند مبانی نظری تحول بنیادین، متون مرتبط با برنامه ریزی درسی و ارزشیابی آموزشی، معلمان ابتدایی شهرستان رفسنجان که حدود نود درصد از دوره های ضمن خدمت را به منظور انطباق با تغییرات انجام شده در برنامه های درسی دوره ابتدایی گذرانده بودند(در مجموع ۳۲۱ معلم) و نیز 21 مدرس دوره های ضمن خدمت تشکیل داد. روش نمونه گیری در زمینه اسناد تمام شماری، متون تخصصی نمونه گیری در دسترس و در زمینه جامعه آماری تمام شماری بود. ابزار گرد آوری داده ها برگه(فیش) و نمون برگ (چک لیست) محقق ساخته، مصاحبه و دو پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی این ابزارتایید شده است. در پاسخ به سوالهای فرعی پژوهش،نه عنصر برنامه درسی کلاین به عنوان ملاک ارزیابی برنامه های درسی ضمن خدمت در نظر گرفته شد و برای تعیین وضعیت ملاکها ۱۰۶ نشانگر از متن اسناد بیرون کشیده شد و نظر متخصصان معیار قضاوت میزان مطلوبیت نشانگرها ودر نهایت ملاکها قرار گرفت. نتیجه ارزیابی وضعیت نسبتا مطلوب برنامه ها در راستای تحقق بخشیدن به هدف کلی برنامه های درسی و تربیتی دوره بود.
This research aimed to evaluate the effectiveness of the curricula for in-service training of primary school teachers in I.R. Iran to assess the fulfillment of curricular objectives. In this evaluative research, various methods including library research, comparative-qualitative content analysis, and descriptive survey method were utilized. The statistical population of the study comprised the National Curriculum, Document of Theoretical Foundations of Fundamental Reform in Education, sources related to curriculum planning and educational evaluation, primary schools teachers in Rafsanjan who had passed about ninety percent of teachers' in-service training courses (321 individuals), as well as trainers of teacher training courses (N= 21). Total population sampling was used for the documents, teachers as well as trainers and convenience sampling was used for specialized sources. Data collection tools included note-taking cards, a researcher-devised check-list, a semi-structured interview and two researcher-devised questionnaires whose validity and reliability were approved. Klein’s nine elements of curriculum (1991) served as the evaluation criteria for the in-service curricula and 106 indicators were extracted from the documents. Experts' opinions were regarded as the criteria for the desirability of the indicators and the criteria. Results of the evaluation were indicative of the relative desirability of the programs in the fulfillment of curricular objectives.
خلاصه ماشینی:
Klein ضمن خدمت معلمان از اساسیترین نیازهای آموزش و پرورش هر جامعه است و میتواند در صورت برنامه ریزی و اجرای صحیح ، زمینه رشد و پیشرفت حرفه ای کارکنان و معلمان را فراهم نماید (درانی، لواسانی و خلجی، ١٣٨٦)؛ اما متأسفانه نتایج تحقیقات انجام شده در داخل کشور نشانگر وضعیت نامطلوب و ناکارآمد بودن این دوره ها است ؛ ناکارآمدی که خسارات جبران ناپذیری به پیکرة نظام آموزش و پرورش وارد می کند، به ویژه در زمان حاضر که براساس سند برنامه درسی ملی یعنی نقشۀ جامع یادگیری، تحولات همه جانبه ، گسترده و عمیق در مفاهیم و محتوای برنامه های درسی و تربیتی دوره ابتدایی به منظور تربیت یکپارچه عقلی، ایمانی، علمی، عملی و اخلاقی دانش آموزان در چهار عرصه خود، خدا، خلق و خلقت حاصل شده است .
جدول ٤: توزیع فراوانی، درصد و میانگین وزنی پاسخ سؤالهای مربوط به ارزیابی اهداف مهارتی از دید مدرسان (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس تحلیل مصاحبه های انجام شده در زمینۀ اهداف برنامه های درسی ضمن خدمت معلمان ، وضعیت اهداف این دوره ها از نظر اکثریت نسبتأ مطلوب بوده که تأئیدی بر نتایج کمی تحقیق است .
جدول ٨: توزیع فراوانی، درصد و میانگین وزنی پاسخ سؤالهای مربوط به ارزیابی عنصر راهبردهای یاددهی - یادگیری (رجوع شود به تصویر صفحه) نتایج حاصل از تحلیل کیفی مصاحبه ها نشان داد که روش اجرای برنامه ها نیمه سازگارانه بوده است ودر اکثر دوره ها در نحوه تدریس و انتخاب محتوا به نظرات معلمان تا حدودی بها داده شده است (هرچند که محتوا از قبل دیکته شده بود)؛ همچنین از ترکیبی از روشهای تدریس استفاده شده است .