چکیده:
داستان معراج رسول اکرم(ص) رایجترین مضمون و درونمایۀ دینی در سرودههای کُردی جنوبی است. شاعران کُرد جنوبی از زوایای مختلف داستان معراج را دستمایۀ سرودههای خود قرار دادهاند و حضور علی (ع) در همۀ این معراجنامهها از ویژگیهای مشترک آنها به شمار میآید. از آنجایی که پرداختن به این اشعار، روایت معراج از دیدگاه مردم عامّۀ کُرد ( کُردان جنوبی) را نیز روشن میسازد، بنابراین نگارندگان در این جستار بر آن شدند ضمن بیان نمایی کلّی از معراج، توضیحاتی دربارۀ معراجنامهها و نسخههای خطی آنها، بازتاب این واقعه را - با تکیه بر جایگاه علی(ع) - در ادبیات کُردی جنوبی بررسی نمایند.
خلاصه ماشینی:
در ميان روايات شيعي معمولا از حضور علي (ع ) در شب معراج سخن رفتـه اسـت ؛ «در احاديـث (ص ) زيادي که از طريق شيعه و اهل سنت از ابن عباس و ديگران نقل شده ، آمده است که رسول خدا صورت علي بن ابيالطالب را در آسمان ها مشاهده کرد و يا فرشته اي را به صورت آن حضرت ديد و چون از جبرئيل پرسيد، در جواب گفت : چون فرشتگان آسمان اشتياق ديدار علي (ع ) را داشتند، خداي تعالي ايـن فرشـته را به صورت آن حضرت خلق فرمود و هر زمان که ما فرشتگان مشتاق ديدار علي بن ابيالطالب ميشـويم بـه ديدن اين فرشته ميآييم .
در ساير قوميت ها نيز برخي از شاعران به اين داستان اشاراتي کرده اند؛ چنان که پير شرفشاه دولايي بـه زبان گيلکي سروده است : لوح نبو، قلم نبو، مي دلبـر علـي بـو عرش نبو، فرش نبو، مي دلبر علي بـو محمـد معـراج رفــتن ســبب علــي بــو شـير جنـاب محمـد راه گيفـتن علـي بـو (محيط طباطبايي،١٣٢٠: ٣٦) law nabū qalam nabū mī delbar ’alī bū / ’arš nabū farš nabū mī delbar ’a lī bū.
(ع ) در ادب فارسي نيز ميتوان داستان معراج پيامبر (ص ) را در حماسه هاي ديني مشاهده کرد؛ چنان که در حملۀ حيدري باذل مشهدي و همچنين حملۀ حيدري ملابمانعلي راجي کرماني به داسـتان معـراج پيـامبر اشاره شده است .