چکیده:
جواز جاسوسی آثار فراوانی بر امنیت جامعه دارد و در نظام سیاسی اسلامی یکی از
مباحث پردامنه و چالش برانگیزی است که در برخی محافل علمی مورد بحث و کنکاش
قرار می گیرد، و هدف از آن حفظ نظام در برابر دشمنان و پاسداری از دستاورهای آن
است. در راستای فرایند اداره مطلوب جامعه و رفع مشکلات امنیتی حکومت از سوی
حاکم اسلامی، جاسوسی به مثابه یک رکن در نظام سیاسی نگریسته می شود و همه ادله
نقلی و عقلی که می تواند پشتوانه جواز آن قرار گیرد، کنکاش می شود. البته اصل اولی
عقلی عدم جواز تجسس در امور شخصی دیگران است، ولی جاسوسی به دلیل رعایت
مصالح نظام سیاسی جایز، و گاهی واجب تلقی شده است. د ر نوشته حاضر با
تجزیه وتحلیل ادله و ارزیابی جاسوسی، ضوابط و گستره آن از منظر فقه شیعه روشن
میشود.
خلاصه ماشینی:
جواز جاسوسی برای نظام سیاسی در فقه شیعه سیدعلی‌اصغر علوی 1 تاریخ دریافت: 22/4/1396 تاریخ تأیید: 23/12/1396 چکیده جواز جاسوسی آثار فراوانی بر امنیت جامعه دارد و در نظام سیاسی اسلامی یکی از مباحث پردامنه و چالش‌برانگیزی است که در برخی محافل علمی مورد بحث و کنکاش قرار می‌گیرد، و هدف از آن حفظ نظام در برابر دشمنان و پاسداری از دستاورهای آن است.
البته اصل اولی عقلی عدم جواز تجسس در امور شخصی دیگران است، ولی جاسوسی به دلیل رعایت مصالح نظام سیاسی جایز، و گاهی واجب تلقی شده است.
امروزه، هنر جاسوسی و كسب اطلاعات از نيروها و امكانات دشمن بیشترین توجه را در میان حکومت‌ها به خود معطوف کرده است، به‌طورى كه در دانشگاه‌ها دانشجويانى را در اين راستا پرورش می‌دهند؛ زیرا پيروزى و برترى بر دشمنان و مصون‌ماندن نظام در برابر رخنه منافقین داخلی و دشمنان خارجی در گرو اطلاعات و اخبار درباره نيروها، تجهیزات و نقشه‌های آنان است.
طبق بررسی انجام‌گرفته در گفتار و سیره پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) این مطلب نمایان میشود که آن بزرگواران در همه عرصه‌های زندگی اجتماعی چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح، نسبت به جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات برای اشراف اطلاعاتی بر اهداف خود، توجه ویژه‌ای داشته‌اند و از ابزارهای گوناگون و روش‌های مناسب برای کسب اطلاعات برای هدف خاصی استفاده می‌کردند و این مهم در اخبار و روایات انعکاس یافته است.
البته در عین حال که عقل، حفظ حریم افراد جامعه را محترم شمرده است، ولی عقل این اجازه را نیز داده است که برای رعایت مصالح نظام همین حریم افراد مورد تفتیش و تجسس واقع شود.
(
, 
, 
)
