کاربرد و کارکرد مثل در مجموعه داستان یکی بود و یکی نبود جمال‌زاده مقاله

شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان، همواره برای آنکه به لطف و شیرینی و رسایی کلام خویش بیفزایند، از مثل بهره‌ برده‌اند. در میان نویسندگان معاصر، محمدعلی جمال‌زاده در داستان‌های خویش از مثل مکرر استفاده کرده است. او در پنج داستان در مجموعه یکی بود و یکی نبود، 73 مثل به کار برده است. شیوه‌های کاربرد (چون اقتباس، حل، اشاره و تصویرسازی) و کارکردهای مختلف (چون اجتماعی، ارزشی، اخلاقی، انتقادی و طنزآمیز) اهمیت مثل را در نظر این نویسنده و کنجکاوی و علاقه‌مندی او را نسبت به ادبیات عامه نشان می‌دهد. همچنین بیان ارزش‌های بارز فرهنگی و یا مخالفت با ضد ارزش‌ها از نظر مضمونی برای نویسنده اهمیت داشته است. در مجموعه یکی بود و یکی نبود، کاربرد مثل‌ها به تقویت و پرداخت بعضی عناصر داستانی (شخصیت‌ پردازی، لحن، فضاسازی، موضوع و درون‌مایه و ... ) نیز کمک کرده است. می‌توان گفت کاربرد مثل جزو ویژگی‌های سبکی جمال‌زاده شده است.

In this study, we have investigated Sam battles; the hero of Sam Nameh; applying structural research methodology. To this goal, at first , the collection of battles have been categorized in five agents such as subject , battle’s motif , battle adversary, adjuvants , and the results of battle. Then, by summarizing table data, we reached nine total conclusions related to the battle’s structure of this poems. At the next step, by reducing these nine conclusions, we obtained three general formula. The main function of Sam nameh hero’s battles is to highlight an exaggerated hero who is always victorious. In a non-linear study and regarding sender / motif pairs, the progress of battles is separable. The first class includes hero’s battles from beginning of the story till his departure to the land of Shadad A’d and then his battles with the king of china and his army by the motif of love. Second class has been devoted to the collection of hero’s battles with regard to religious motifs and other marginal factors. Also, Sam Nameh hero’s is an independent actant who do not obey any king. Considering this fact and absence of no national motif , it is possible to say that Sam Nameh is not an epic work , rather this is a love story whose poet intervention in order to shape a an affected discourse has made it an exclusive work with special structures.