چکیده:
ظهور روشنگری در غرب با ارزش بخشیدن به عقل ابزاریِ انسان در شناخت پدیدههای پیرامون خود، سلطة انسان بر جهان اطرافش را توجیه کرد و به ایجاد ساختارهای اجتماعی مدرن در جامعه غربی انجامید. از میان منتقدان مدرنیته، میشل فوکو با پیگیری چگونگی شکلگیری سوژه در تاریخ جامعه غرب به تبارشناسی روابط قدرت و تغییر شکل در روشهای اِعمال قدرت میپردازد. یورگن هابرماس نیز با انتقاد از عقل ابزاری حاصل از مدرنیته راه رهایی از شیوﻩهای اِعمال قدرت نوین را در تقویت روابط میان سوژﻩهای انسانی جستجو میکند. بدینسان، هاوارد بارکر در نمایشنامة دژ جامعهای را به تصویر میکشد که در ابتدا براساس روابط بینفردی و به صورت اشتراکی اداره ﻣﻲشده، سپس با بازگشت جنگجویی صلیبی و متعصب که مهندسی عقل-گرا نیز همراهیﺍش میکند به جامعهﺍی پلیسی تبدیل میشود که در آن شهروندان تحت نظارت دائم قرار میگیرند. نماد این سلطة انضباطی، ساختن دژی هراسناک است. بنابراین، پژوهش حاضر، با استفاده از دیدگاه فوکو و هابرماس درباره لزوم همراهی زیستجهان و نظام در جامعه، به واکاوی جامعهشناختی این نمایشنامه ﻣﻲپردازد.
خلاصه ماشینی:
جدايي زيست جهان از نظام و شکل گيري جامعه نظارتي در نمايشنامه دژ اثر هاوارد بارکر * جلال فرزانه دهکردي دانشجوي دکتري زبان و ادبيات انگليسي ، دانشکده زبانها و ادبيات خارجي دانشگاه تهران و مربي آموزشي دانشگاه امام صادق (ع )، تهران ، ايران ** سيد محمد مرندي استاد زبان و ادبيات انگليسي ، دانشکدة زبان ها و ادبيات خارجي ، دانشگاه تهران ، تهران ، ايران *** يونس شکرخواه استاديار علوم ارتباطات ، دانشکده مطالعات جهان ، دانشگاه تهران ، تهران ، ايران (تاريخ دريافت : ٩٤/١١/١٤، تاريخ تصويب : ٩٥/٠٤/١٢، تاريخ چاپ : شهريور ١٣٩٧) چکيده ظهور روشنگري در غرب با ارزش بخشيدن به عقل ابزاري انسان در شناخت پديده هاي پيرامون خود، سلطۀ انسان بر جهان اطرافش را توجيه کرد و به ايجاد ساختارهاي اجتماعي مدرن در جامعـۀ غربـي انجاميـد.
Edward Bond دژ از جمله آثاري است که به صورتي نمادين جامعه اي را به تصوير مي کشد که گسترش عقـل ابزاري و فناوري هاي انضباطي ناشي از آن موجب هجوم نظام به زيست جهان و تخريب روابط ميان افراد آن مي گردد؛ ازاين رو، نتيجۀ تطبيق چارچوب نظري ارائه شده در ايـن مقالـه بـا مـتن نمايشنامه را مي توان به صورت زير تبيين کرد.
in Bond, Rudkin, Barker and Kane, London، Palgrave ،Second Volume)The Theory of Communicative Action .
. The Theatre of Howard Barker, London، Routledge .
Michel Foucault, London، Sage Publications Ltd .
London، UCL Press Moarefi)Habermas، A Critical Introduction .