چکیده:
یکی از مفاهیم مطرح در دستور نقش گرای نظام مند هلیدی، استعارة دستوری است ، که به عنوان نوعی از استعاره معرفی شده است . هلیدی (١٩٨٥)، سه نوع استعارة دستوری را معرفی و متمایز کرده است ، که عبارتند از: استعارة دستوری اندیشگانی، استعارة دستوری بینافردی و استعارة دستوری متنی. هدف از ارائه این مقاله ، بررسی استعارة دستوری اندیشگانی در ترجمه است . بدین منظور رمان ادبی «سالار مگس ها» اثر ویلیام گلدینگ ، و دو ترجمه از آن توسط مژگان منصوری و حمید رفیعی تجزیه و تحلیل و سپس مقایسه شده است .
تمامی استعاره های دستوری اندیشگانی موجود در سه فصل اول این سه اثر، استخراج و دسته بندی شده و سپس مقایسه شده اند. نتایج حاکی از آن است که میزان استفاده از انواع استعارة دستوری اندیشگانی در متن اصلی رمان «سالار مگس ها»، نسبت به دو ترجمه آن توسط منصوری و رفیعی کمتر بوده و همچنین میزان بکارگیری انواع استعارة دستوری اندیشگانی در ترجمه منصوری نسبت به ترجمه رفیعی کمتر بوده است بدین ترتیب که تعداد استعارة دستوری اسم سازی بکاررفته در متن اصلی رمان «سالار مگس ها» ١٨٧ و گذرایی ٥٢ و در مجموع تعداد کل استعارة دستوری اندیشگانی در متن اصلی رمان ٢٣٩ مورد بوده است ، که این تعداد نسبت به دو ترجمه آن توسط منصوری با تعداد ٢٥٤ مورد اسم سازی، ١٦٩ مورد گذرایی و در مجموع ٤٢٣ مورد استعارة دستوری اندیشگانی و رفیعی با تعداد ٢٧١ مورد اسم سازی، ١٨٣ مورد گذرایی و در مجموع ٤٥٤ مورد استعارة دستوری اندیشگانی، کمتر بوده است . این بدان معنا است که استعاره های دستوری اندیشگانی متن اصلی رمان با تغییراتی به ترجمه ها راه یافته اند. استفادة فراوان و یا اندک نویسنده از این مقوله زبانی میتواند
نشان دهندة رگه هایی از سبک او باشد. وجود اختلاف معنادار در کاربرد این مقوله بین متن اصلی و ترجمه های اصلی، میتواند ریشه در تغییر زبان متون در گذر از ترجمه یا سبک شخص نویسنده و مترجم داشته باشد.
بنابراین مقاله با ارائه شواهد کافی از قیاس متن اصلی رمان با ترجمه ها تلاش دارد تا این تغییرات را نمایان سازد.
خلاصه ماشینی:
استعارۀ دستوری اندیشگانی در ترجمه: بررسی رمان «سالار مگسها» و دو ترجمه از حمید رفیعی و مژگان منصوری حسین رضویان استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه سمنان محسن طاهری کارشناس ارشد زبانشناسی، دانشگاه سمنان (تاریخ دریافت: 10/2/96 تاریخ اصلاحات: 13/4/96 تاریخ پذیرش: 22/5/96) چکیده یکی از مفاهیم مطرح در دستور نقشگرای نظاممند هلیدی، استعارۀ دستوری است، که به عنوان نوعی از استعاره معرفی شده است.
M. Halliday Situational Context Systematic Functional Grammar(SFG) Grammatical Metaphor An introduction to functional grammar Beyond the Clause Experiential Grammatical Metaphor Interpersonal Grammatical Metaphor Textual Grammatical Metaphor در این مقاله نویسندگان برآنند تا با بررسی استعارۀ دستوری اندیشگانی، در دو ترجمه از رمان «سالار مگسها» و نیز در متن اصلی این رمان، میزان بهکارگیری آنها را در زبان مقصد مقایسه نمایند.
بنابراین هدف اصلی مقاله، سنجش شیوۀ بهکارگیری استعارۀ دستوری اندیشگانی در متن اصلی و تشابه و تفاوت این شیوه در ترجمۀ این متن به زبان فارسی است و پاسخ به این پرسشها که چگونه این نوع استعارههای دستوری بهکاررفته در متن اصلی رمان «سالار مگسها» توسط نویسنده، در ترجمه بهکار رفته است؟ و نیز اینکه درکدامیک از ترجمههای رمان «سالار مگسها» توسط رفیعی و منصوری، از استعارۀ دستوری اندیشگانی بیشتری استفاده شده است؟ استعارۀ دستوری به عنوان یک ابزار زبانی مورد توجه برخی نویسندگان است.
4-1-2- استعارۀ گذرایی نمونههایی که در زیر بدانها اشاره میگردد برگرفته از متن اصلی رمان «سالار مگسها»، و دو ترجمه از آن توسط منصوری و رفیعی است، که در آن استعارۀ گذرایی، که محصول تبدیل فرآیندهای ذکر Lord Of The Flies Golding, William Gerald در این بند، صورت اسمی «evacuation»، به صورت فعلی آن ترجیح داده شده است که میتوانسته بدین صورت باشد: «… before they evacuate the city».