چکیده:
نیل به تعادل و کاهش نابرابری در نظام سکونتگاه های روستایی کشور مستلزم بررسی و شناخت منابع و امکانات این سکونتگاه هاست. در واقع تحلیل فضایی توسعه، نابرابری و میزان محرومیت نواحی مختلف و اولویت اقدامات را برای ارتقای سطح زندگی مشخص می کند.
پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. داده های موردنیاز با بهره گیری از 29 شاخص در ابعاد مختلف و به روش اسنادی به دست آمده است. محدوده مورد مطالعه شهرستان دامغان و جامعه آماری پژوهش روستاهای دارای سکنه شهرستان دامغان هستند. وزن دهی به شاخص های پژوهش با استفاده از مدل F’ANP و تحلیل داده ها با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره VIKOR انجام شد. برای طبقه بندی روستاهای مورد مطالعه از جنبه سطوح توسعه یافتگی و تحلیل نابرابری ها آن از روش تحلیل خوشه ای و برای تحلیل میزان اثرگذاری مولفه ها (مورد تاکید در مدل مفهومی) بر شاخص نهایی توسعه در سطح ناحیه مورد مطالعه از رگرسیون خطی استفاده شده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد توسعه در نواحی روستایی مورد مطالعه به صورت یکپارچه، همگون و عادلانه اتفاق نیفتاده است. الگوی فضایی این وضعیت، به صورت الگویی نامتعادل عینیت یافته است. در این الگو، جمعیت و امکانات در چند روستا از تراکم بیش از حد و در دیگر روستاها از تراکم کم برخوردار است. این امر، سبب مهاجرفرستی به خصوص مهاجرت جوانان و در نتیجه به هم خوردن تعادل سنی و جنسی، تضعیف بنیان های اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری شده است. هم چنین، این نابرابری توسعه در ناحیه روستایی شهرستان دامغان، بیش از همه متاثر از دو عامل “دسترسی به خدمات رفاهی و سطح مشارکت اقتصادی” بوده است.
خلاصه ماشینی:
تحلیل فضایی توسعه در نواحی روستایی استان سمنان مورد مطالعه : شهرستان دامغان عبدالرضا رحمانی فضلی ١، فرهاد عزیزپور٢ و مریم شامانیان ٣ تاریخ وصول: ١٣٩٦/٤/٢٥، تاریخ تایید: ١٣٩٦/٩/٣٠ چکیده نیل به تعادل و کاهش نابرابری در نظام سکونتگاههای روستایی کشور مستلزم بررسی و شناخت منابع و امکانات این سکونتگاههاست .
مبتنی بر بیان مسأله و هدف پژوهش ، سوالهای زیر طرح شده است : ناحیه روستایی شهرستان دامغان بر اساس شاخص های توسعه (پایدار) دارای چه الگوی فضایی است ؟ از بین عامل های موثر بر شاخص نهایی توسعه که زمینه عینیت یابی الگوی فضایی شده است ، کدامیک از اهمیت بیشتری برخوردار هستند؟ پیشینه تحقیق توسعه در معنای عام و توسعه روستایی در معنای خاص خود، با توجه به روح پویایی و نیز استلزامات تشخیص داده شده برای آن در پارادایم جدید توسعه روستایی پایدار باید از درون جوامع شکل گرفته و در این راستا از منابع و نهادهایی بهره گیرد که امکان وصول آنها مقدور و محتمل است .
براین اساس در پژوهش حاضر، جهت پیبردن به الگوی فضایی توسعه در ناحیه روستایی شهرستان دامغان به رتبه بندی روستاهای این شهرستان از نظر سطوح توسعه پایدار پرداخته شده است .
تحلیل میزان اثرگذاری عامل ها در توسعه ناحیه روستایی شهرستان دامغان پس از تعیین سطوح توسعه در روستاهای مورد مطالعه ، جهت بررسی تاثیر عوامل بر میزان توسعه از آزمون رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.
(2015), Sustainable development and policies in rural regions; insights from the Shetland Islands.