چکیده:
و
سرزمین های حاشیه ی جنوبی دریای خزر در تاریخ ایران» روندی متفاوت را در تکامل حیات
سیاسی» اقتصادی و اجتماعی خود نسبت به سایر نقاط ایران گذرانده اند. یکی از ویژگی های
این نواحی حضور و قدرت خاندان های محلی فئودال یا بزرگ مالکانی بود که نسب خود را
به خاندان های حکومت گر ایران باستان یا همان طبقه ی آزادان می رساندند. مهم ترین عامل
قدرت آفرین برای این خاندان هاء مالکیت بر اراضی وسیع بود که این مالکیت ضامن بقای
سیاسی, اقتصادی و اجتماعی آنان پس از ورود اسلام به ایران شد. باوندیان یکی از خاندان
های صاحب نفوذ بودند که در ارتفاعات طبرستان به مدت ۷۰۰ سال به حیات خود ادامه
دادند. این سلسله با تکیه بر اندیشه حکومتی ایران باستان و با استفاده از ویژگی های
جغرافیایی ناحیه» سعی در ایجاد حکومتی نیمه مستقل یا مستقل در سواحل جنوبی دریای خزر
داشت. باوندیان در سه شاخه ی کیوسیه» اسپهبدیه و کینخواریه به حیات خود ادامه دادند. این
نوشتار نگاهی کوتاه به ماهیت قدرت در عرصه سیاسی طبرستان و سرزمین های جنوبی دریای
خزر در عصر حکومت باوندیان اسپهبدیه مقارن با تسلط سلجوقیان و خوارزم شاهیان بر ایران
دارد.
خلاصه ماشینی:
ق) زمانه حسن نژاد چکیده: سرزمین های حاشیه ی جنوبی دریای خزر در تاریخ ایران، روندی متفاوت را در تکامل حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود نسبت به سایر نقاط ایران گذرانده اند.
این نوشتار نگاهی کوتاه به ماهیت قدرت در عرصه سیاسی طبرستان و سرزمین های جنوبی دریای خزر در عصر حکومت باوندیان اسپهبدیه مقارن با تسلط سلجوقیان و خوارزم شاهیان بر ایران دارد .
عرصه ی سیاست در حاشیه جنوبی دریای خزر اگر بخواهیم تصویری از اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر باوندیان اسپهبدی ارائه دهیم، باید تمامی قلمرو سرزمینی باوندیان اسپهبدیه که حدود آن در اوج قدرت شامل طبرستان، گرگان، رویان، بسطام و دامغان بوده(ابن رسته، 1365: 176/ ادریسی، ج2، بیتا: 678) را به عنوان عرصه طبیعی و انسانی کوچکی از اراضی تحت اداره ی سیاسی و معنوی دستگاه خلافت عباسی بدانیم.
اقتصاد زمینداری و اراضی وسیع تحت سلطه ی سیاسی و اقتصادی و نفوذ فرهنگی بر مردمان ناحیه، عامل تعیین کننده ی تداوم قدرت این خاندان ها طی قرون متمادی، بر اراضی وسیعی در سرزمین های حاشیه جنوبی دریای خزر بود.
عصر باوندیان اسپهبدی را میتوان دوران رشد شهرنشینی و اقتصاد شهری در طبرستان و سایر سرزمین های حاشیه جنوبی دریای خزر به شمار آورد.
نتیجه گیری باوندیان اسپهبدی به عنوان حافظان سنن بومی نواحی جنوبی دریای خزر به ویژه طبرستان، در انتقال فرهنگ ایران باستان به دوران اسلامی در میان مردمان عصر خود ایفای نقش کرده اند.