چکیده:
در این پژوهش؛ «تأثیر سلوک عبادی رابعۀ عدویه بر وجوه عرفانی» او مورد بررسی قرار میگیرد. در باب زهد و عشق الهی این بانو و نیز کرامات وی سخن بسیار به میان آمده است ولیکن در منابع عرفانی چندان به نقش راهبردی عبادات در سلوک عرفانی رابعه، اشاره نگردیده و نیز در بررسی غالب مقالات و پایاننامهها التفات و اهتمام پژوهندگان را در این خصوص نیافتیم، لذا در نظر داریم در این پژوهش مرحلهبهمرحله ابحاث تعبدی زندگی رابعه را مورد بررسی قرار دهیم تا به این نتیجه برسیم که: سلوک دینی رابعه مقدمه و قوام بخش سلوک عرفانی اوست. در این سیر معرفتی پس از مرحله فناء، اشتیاق و سعی رابعه برای زهد و تعبد مضاعف گشته و امتزاج عشق و بندگی به حد اعلای خود رسیده است. همچنین اهمیت رسالت رابعه در شناساندن حقیقت بندگی به مردم و ایجاد نهضتی عرفانی بر مبنای عشق الهی، ازجمله نتایج نوآورانه این پژوهش میباشد.
The present research investigates the effect of worship conducts of Rābia al-Adawiyya on her theosophical aspects. There have been many talks regarding this dames asceticism and divine love as well as her greatness. However, theosophical resources have not mentioned the strategic role of worshiping her theosophical conducts so much; and investigating most of the articles and theses, we found that researchers have not paid so much attention to this point. Therefore, our objective in the present research is to investigate the devotional discussions of Rābias life stage by stage to conclude that Rābias religious conduct is the preface and reinforcing of her theosophical conduct. During this cognitive journey, after the stage of perdition, Rābias passion and effort for asceticism and worship was increased and fusion of love and servitude reached its topmost extent. Also, the importance of Rābias responsibility in introducing the reality of servitude to people and establishing a theosophical movement based on divine love, is among the innovative results of this research.
خلاصه ماشینی:
(نوربخش، 1379: 32) در باب زهد، عشق الهی و کرامات رابعه، اقوال بسیاری موجود است ولیکن در خصوص تأثیر متقابل سلوک عرفانی و عبادی رابعه و ممتاز بودن سنخ عبادات او به جهت نتایج ارزشمندی که در طریقت عرفانی به بار آورده است، سخن چندانی به میان نیامده و یا بهطور اجمالی به این مقوله پرداخته شده است.
(ماسینون، 1381: 31-32) استحاله معنای ظاهری کعبه: رابعه صورت کعبه را در نفس خود از بین برده است زیرا میخواهد ببیند که چه کسی آن را برپا کرده است، او در پی صاحبخانه است نه خانه و با این دگرگونی معنای حسی به چنان تجردی میرسد که شایستگی و مناسبت رویت خدا را پیدا میکند و بیشتر از آن آنقدر سعه پیدا میکند که درنهایت از این فریضه بینیاز میشود زیرا دیگر خدا را در نفس خود مییابد پسنیازی ندارد که خدا را در کعبه ببیند و او به سمت تنزیه مستمر و تجرید پیوستهای میرود تا معانی دیگر زندگی روحی را دریابد.
». و قبل از رابعه هیچکس در مورد حب الهی سخن گفته است و او اولین کسی است که این معنی را به مفهوم و معنای حقیق و کامل حب و نه صرفا تعبیر آن به الفاظ که تعبیری ظاهری باشد در تصوف اسلامی وارد کرده است.
او خود زمانی که از وی میپرسند: تو چرا خدا را میپرستی؟ گفت: (اول همسایه بعد خانه) گفت ما را نه خود تمام است که دستوری دادهاند تا او را پرستیم؟ اگر بهشت و دوزخ نبودی او را طاعت نبایستی داشت؟ استحقاق آن نداشت که بیواسطه تعبد او کنند؟ (عطار، 1360: 69) پس در این صورت او صرف امر خداوند به عبادتش را، نعمتی سرشار و کافی میداند که شخص نباید پس از آن چشمداشت دیگری داشته باشد.