سبک‌‌شناسی بحث و گفتگو در سیره‌‌ی اجتماعی امام صادق(ع) مقاله

سیاست متعالیه زمستان 1397 - شماره 23 ، ب (حوزه علمیه (‎23 صفحه - از 70 تا 92 )

کلیدواژه ها: گفتگو امام صادق(ع) سیره اجتماعی سبک گفت‌‌وگو مخاطب خدا ابوحنیفه امام ( ع

چکیده:

روش امام صادق(ع) در گفتگو، سبک و روشی جامع است، ایشان در مواجهه با هر فردی، ضمن توجه به شرایط روحی و فکری او، به سبکی خاص،گاه چند روش را به‌صورت ترکیبی به‌کار می‌‌برد. هدف نوشتار حاضر، بررسی و تحلیل سبک بحث و گفتگوی امام صادق(ع) با مراجعین به ایشان، ذیل دو عنوان کلیِ "اصول حاکم‌بر ساختار بحث و گفتگوی امام" و "اصول حاکم‌بر محتوای بحث و گفتگوی امام صادق(ع)" می‌‌باشد. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد روایی و مطالعه‌ی تاریخی انجام شده و نتایج نشان می‌‌دهد، سبک گفتگوی امام صادق(ع) جامع بوده؛ از این‌رو گاهی یک گفتگو، هم استدلالی، هم عقلی و هم تمثیلی است و در عین پایبندی به اصول و ارزش‌های اخلاقی، توکل به خدا و برهان‌گرایی، سبک‌های متفاوتی را نیز در مکالمات‌شان به‌کار گرفته‌اند؛ گفتگوی قرآن‌محور وگفتگوی تعلیمی از جمله‌ی سبک‌های ایشان به شمار می‌‌آید. آنچه در تمامی مکالمات و گفتگوهای امام(ع) یکسان و مورد توجه است، رعایت حال مخاطب و اصول اخلاقی، سپس به‌کارگیری سبک‌‌های مختلف در گفتگو با وی می‌‌باشد.

خلاصه ماشینی:

این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد روایی و مطالعه‌ی تاریخی انجام شده و نتایج نشان می‌‌دهد، سبک گفتگوی امام صادق(ع) جامع بوده؛ از این‌رو گاهی یک گفتگو، هم استدلالی، هم عقلی و هم تمثیلی است و در عین پایبندی به اصول و ارزش‌های اخلاقی، توکل به خدا و برهان‌گرایی، سبک‌های متفاوتی را نیز در مکالمات‌شان به‌کار گرفته‌اند؛ گفتگوی قرآن‌محور وگفتگوی تعلیمی از جمله‌ی سبک‌های ایشان به شمار می‌‌آید. این نوشته به‌‌دنبال پاسخ‌‌گویی به این سوال است که: باتوجه به وجود مذاهب و مکاتب مختلف کلامی - که در عصر امام صادق(ع) رواج یافته بود - ایشان چگونه مخاطبان‌‌شان را جهت پذیرش سخنان خود قانع می‌‌ساختند؟ از نکات مهم درگفت‌‌وگوهای امام صادق(ع)، پایبندی ایشان به ارزش‌‌ها و اصول اخلاقی است؛ در روایتی از ابن ابی ـ العوجا نقل شده است: «جعفربن محمد هرگز با گفتار خشمگینانه و رکیک ما را مورد خطاب و عتاب قرار نداده است. در این مقاله به برخی از شیوه‌‌های مناظراتی امام رضا(ع) اشاره شده و نویسنده آن‌‌ها را در سه مرحله‌‌ی: مشخص‌‌کردن طرف مقابل، هدایت به بحث و احقاق حق و حق‌‌مداری بیان نموده است. امام صادق فرمود: بهاى قاطر خود را بگير؛ زيرا خداوند در اين آيه مي‌‌فرمايد: «مانند سرابى است كه آب‌‌نماست؛ تشنه آن را آب مي‌‌انگارد؛ وقتى به‌‌آن‌‌جا مى‏رسد، مى‏بيند هيچ نيست‏» (نور: 39). پس ابن ابى‌‌العوجاء از محضر امام(ع) به‌‌پا خاست وياران خود را گفت: چه كسى مرا به درياى معارف و علوم اين درافكند؟! برای نمونه؛ در روایتی آمده است: «هشام بن حكم گويد: زنديقى از مصر كه سخنان حضرت صادق(ع) به او رسيده بود، نزد امام(ع) آمد تا با ایشان مباحثه كند.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود