چکیده:
در ادبیات معاصر با عنایت به مضامین ملّی و میهنی، شاهد گروهی از شاعران هستیم که نه از فراز کرسی قدرت و نه با زبان علم و قواعد پرتکلف ادبی بلکه با زبان مردم و در میان مردم شعر میسرایند. سیّد اشرفالدین حسینی و بیرم التونسی، امیران شعر مردمی در ایران و مصر هستند. شعرهای کوچهبازاری نسیم شمال و موال و زجلهای عامیانۀ التونسی، توانستهاست با آمیزهای از هجو طنزآلود، رسالت شاعران را در انتقاد و بیداری مردم ادا کند. در این مقاله بر آنیم با روش توصیفی – تحلیلی، ضمن معرفی دو شاعر و اوضاع زمانهشان، با رهیافتی بر زبان شعری آن دو، به تطبیق مفاهیم فکری مشترک در اشعارشان، همچون انتقاد از بیگانگان و پارلمان، آزادی بیان و بازگو کردن مشکلات زنان، علمآموزی و مسائل اقتصادی تا دعوت به پایداری، اهتمام نماییم و به نظر میرسد که تقارب اندیشه و نگاه دو شاعر، حاکی از تجربۀ شرایط مشابه ﺍست.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله بر آنيم با روش توصيفي – تحليلي، ضمن معرفي دو شاعر و اوضاع زمانه شان ، با رهيافتي بر زبان شعري آن دو، به تطبيق مفاهيم فکري مشترک در اشعارشان ، همچون انتقاد از بيگانگان و پارلمان ، آزادي بيان و بازگو کردن مشکلات زنان ، علم آموزي و مسائل اقتصادي تا دعوت به پايداري، اهتمام نماييم و به نظر ميرسد که تقارب انديشه و نگاه دو شاعر، حاکي از تجربۀ شرايط مشابه است .
سؤال اينجاست که اين دو شاعر چگونه از ادبيات و زبان عاميانه براي بيان نظرات خود کمک گرفته اند؟ آيا قرابتي بين مضامين و افکار اين دو شاعر احساس ميشود؟ زبان شعر نسيم شمال و بيرم التونسي به چه جهتي گرايش داشته است ؟ رويارويي اشعار اين دو شاعر از منظر مکتب آمريکايي ادبيات تطبيقي، زمينۀ پژوهش و نگاه مقايسه اي را برايمان فراهم آورده است ، «چراکه اين مکتب بر آن عقيده است که براي تطبيق در اثر ادبي، نياز به تقارن تاريخي ميان آن دو نيست » (کفافي، ١٣٨٢: ١٤)؛ يعني لزومي ندارد مبادله اي بين دو اثر و يا ارتباطي بين دو شاعر وجود داشته باشد و تنها فکر و انديشه مشترک در دو اثر زمينۀ تطبيق را فراهم ميکند.
» (عطيه ،٢٠١١: ٣٤) ٦- مضامين اشعار مردمي نسيم شمال و بيرم التونسي ٦-١- مضامين سياسي يکي از بن مايه هاي اصلي شعر مردمي، اهتمام به مسائل سياسي جامعه است ، چراکه کيفيت تصميم سردمداران ، بر تمامي ابعاد زندگي مردم اثرگذار است .