چکیده:
ابن فارض و ابن عربی در آثار خویش درباره ویژگی ها و شایستگی های انسانی که سبب عروج سالک از خاک به افلاک میشود و او را به صفت کمال آراسته می کند، سخن ها رانده اند. یکی از برجسته ترین ویژگی هایی که سالک کوی حق را به مراتب اعلای انسانی سوق میدهد، رضای الهی است که ثمره معرفت بنده است. بنده عارف دل به حق می سپارد و در برابر پیشگاه الهی و خواسته های خدا تسلیم محض می شود، و همواره خشنودی و رضای خدا را می طلبد و این رسیدن به رضا نتیجة خشیت بنده از خداست؛ آنگاه به جایی میرسد که خدا از او راضی و او هم از خدا راضی است. نظر به اینکه هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی «رضا در اشعار ابن فارض و ابن عربی» می باشد نخست مفهوم رضا و سپس دیدگاه های هر یک از این دو عارف و اصل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. بهره نهایی مقاله مبیّن آن است که: ابن فارض و ابن عربی با استفاده از زبان نافذ شعر و تاکید بر عشق و محبت، عبادت، مبارزه و مجاهده با هوای نفس، صبر، تحمل و پذیرش مصائب، راه رسیدن به مرحلة رضا را برای سالکان طریق یار روشن نمودند.
Ebne Farez and Ebne Arabi had so many talks about the characteristics and qualifications of the human that causes the wayfarer to ascend from earth to heavens and array him with perfection attributes. One of the most important characteristics that lead the wayfarer of God to the highest rank of the human being is satisfaction of God that results from the knowledge of the worshipper. The gnostic worshipper relies on God and yields towards Him and His wants and always seeks divine satisfaction. Getting to this satisfaction is the result of the worshipper's fear of God so that he gets to a point where God is pleased with him and he is pleased with God in turn. With this in mind that the main purpose of the present research is the investigation of "satisfaction in the poems of Ebne Farez and Ebne Arabi", the ultimate advantage shows that: Ebne Farez and Ebne Arabi enlighten the way to the level of satisfaction for the wayfarer by means of the effective language of poetry and emphasis on love and kindness, worship, fighting and struggling with one's whimsical desires, patience, forbearance and acceptance of difficulties.
خلاصه ماشینی:
بندة عارف دل بهحقمیسپارد و در برابر پیشگاه الهی و خواستههای خدا تسلیم محض میشود، و همواره خشنودی و رضای خدا را میطلبد و این رسیدن به رضا نتیجة خشیت بنده از خداست؛ آنگاه به جایی میرسد که خدا از او راضی و او هم از خدا راضی است.
بهرة نهایی مقاله مبین آن است که: ابنفارض و ابنعربی با استفاده از زبان نافذ شعر و تأکید بر عشق و محبت، عبادت، مبارزه و مجاهده با هوای نفس، صبر، تحمل و پذیرش مصائب، راه رسیدن به مرحلة رضا را برای سالکان طریق یار روشن نمودند.
از رهگذر این مقاله برآنیم تا به پرسشهای ذیل پاسخ گوییم: مرتبه و مرحله «رضا» در عرفان چیست و چه ویژگیهایی دارد؟ از دیدگاه ابنفارض و ابنعربی برای رسیدن به مرتبة «رضا» چه مرحلی را باید طی نمود؟ وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه این دو عارف نامی چیست؟ رضا راضی به رضای حق بودن یعنی خرسند و شادمان به آنچه خدا میخواهد.
(ابنعربی، 1383ش: ج 3، 354) رضا در اشعار ابنفارض: إن کـان فـی تلفی رضـاک صبــابه و لک البقـاء وجدت فیه لـذاذا (اللبنانی، 2007م: 165) اگر رضای تو در فناء و نابودی من، به سبب شدت شوق و عشق است ـ تنها تو در وجود، یگانه و بیمانندی ـ دوام و استمرار برای تو میباشد و من لذت و نعمت را در آن فنا و نابودی یافتم.
اما ابنعربی، از تحمل و پذیرش مصائب و شداید و ناملایمات سخن میراند، زیرا این بلاها را از جانب معشوق میداند وبه معرفت الهی نائل شده است و عاشق از آن غرق لذت وشادی میشود و هر سختی را به جان دل میخرد.