چکیده:
آب زیرزمینی از مهم ترین منابع آبی در بسیاری از کشورهاست. کیفیت آب زیرزمینی یک عامل ضروری برای مطلوبیت آب در مصارف متعدد است. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق، قسمت جلگه ای شهرستان نور است که در استان مازندران واقع شده است. منطقه عمدتا تحت کاربری کشاورزی (برنج کاری) قرار دارد. در این تحقیق، از 50 چاه نمونه برداری شد. نقشه های توزیع فضایی پارامترهای مهم کیفیت آب با استفاده از تکنیک های زمین آماری در نرم افزار ARC GIS تهیه گردید. شاخص کیفیت آب زیرزمینی (WQI) با توجه به پارامترهای کیفیت آب شامل کل مواد جامد محلول (TDS) ، هدایت الکتریکی (EC) ، PH، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، سولفات، بی کربنات، نیترات، نیتریت و آمونیوم برای مصرف شرب مورد بررسی قرارگرفتند. با وزن دهی به هریک از پارامترها و محاسبه نسبت هر پارامتر به مقدار استاندارد سازمان بهداشت جهانی (2011) ، شاخص کیفیت نمونه های آب زیرزمینی بدست آمد. سپس نقشه شاخص کیفیت آب زیرزمینی در نرم افزار ARC GIS تهیه گردید. شاخص کیفیت آب زیرزمینی منطقه در سه گروه بسیار خوب، خوب و ضعیف طبقه بندی شدند که 98 درصد نمونه ها در گروههای بسیارخوب و خوب قرار گرفتند. تحلیل آماری با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان می دهد که پارامتر EC، TDS و آمونیوم (NH3) سه پارامتر غالب برای پایش کیفیت آب منطقه هستند. در منطقه مورد مطالعه 16 درصد نمونه های آب زیرزمینی مقدار آمونیاک بیش از 5/1 میلی گرم در لیتر داشتند که نشان دهنده ی آلودگی انسانی است. دیاگرام گیبس، غلبه فرایند هوازدگی سنگ را در کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی منطقه نشان می دهد. شاخص اشباع کانی ها، نشان می دهد که همه ی نمونه ها نسبت به آهک، دولومیت و آراگونیت در حالت اشباع هستند از این رو 98 درصد نمونه های آب زیرزمینی منطقه سختی بسیار زیاد دارند.
خلاصه ماشینی:
شاخص کيفيت آب زيرزميني )WQI( با توجه به پارامترهاي کيفيت آب شامل کل مواد جامد محلول )TDS(، هدايت الکتريکي )EC(،PH ، کلسيم ، منيزيم ، سديم ، پتاسيم ، کلر، سولفات ، بي کربنات ، نيترات ، نيتريت و آمونيوم براي مصرف شرب مورد بررسي قرار گرفتند.
برخي ديگر از محققين پارامترهاي شاخص کيفيت آب را در سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مورد بررسي قرار داده و بر اساس آن حساس ترين پارامترها را جهت پايش منظم و دقيق مشخص 1 1- Machiwal 2 - Pius 3 - Water quality index 4 - Skidmore 5 - Backman 6- Stigter 7- Sanchez 8 - Ramesh 9 - Vignolo کردند (بابيکر١ و همکاران ٢٠٠٧؛ ماچيوال و همکاران ٢٠١١؛ پيوس و همکاران ٢٠١١؛ کومار و همکاران ٢٠١٤ و وارول و دارواز ٢٠١٤).
1 1 - Babiker / مأخذ: نگارندگان شکل ١: موقعيت منطقه مورد مطالعه و چاه هاي نمونه برداري شده داده ها و روش ها جهت بررسي شاخص کيفيت آب زيرزميني براي مصرف آشاميدني، از ٥٠ حلقه چاه در قسمت جلگه اي شهرستان نور نمونه گيري شد (شکل ١).
نتايج پارامترهاي شيميايي آب زيرزميني خلاصه آماري (حداقل ، حداکثر، ميانگين و انحراف معيار داده ها) سيزده پارامتر کيفيت آب شامل کل مواد جامد محلول (TDS)، هدايت الکتريکي (EC)، کلسيم ، منيزيم ، سديم ، پتاسيم ، کلر، بي کربنات ، سولفات ، نيترات ، نيتريت ، آمونيوم و PH از نمونه هاي آب برداشت شده در جدول ٣ نشان داده شده است .
(
, 
, 
)
