چکیده:
ادبیّات پایداری یکی از گونه‌های مهم ادبی است که سابقه‌ای به قدمت تمدن بشری دارد و در هر زمانی متناسب با شرایط و موقعیّت آن جلوه‌گر شده است. در این میان شعر پایداری به یکی از انواع زیبای شعر حماسی در ادبیّات معاصر تبدیل شده و شاعران با قلم برندۀ خود به بازتاب پایداری و مقاومت و ترغیب مردم سرزمین‌شان پرداخته و هدفشان زنده نگه‌داشتن روحیه مقاومت و ایثار و ظلم‌ستیزی در مخاطب بوده است. سلمان هراتی از شاعران برجستۀ ایران و عبدالوهاب البیاتی از پیشگامان شعر معاصر عرب هستند که ندای مبارزه و آزادی‌خواهی در سروده‌هایشان طنین‌انداز شده است. این جستار براساس مکتب آمریکایی در ادبیّات تطبیقی و نیز با شیوه توصیفی- تحلیلی به تطبیق مضامین و شاخصهای شعر پایداری در سرودههای سلمان هراتی و عبدالوهاب البیاتی پرداخته است. ازجمله نتایج برآمده از تحقیق میتوان به شاخصهای مشترک شعری دو شاعر یادشده ذیل ادبیّات مقاومت اشاره کرد؛ اموری همچون وطن ستایی، دفاع و مبارزه، مدح رزمندگان، بیان عظمت مادران رزمندگان و شهیدان، شهید وشهادت وکاربست مضامین عاشورایی. هردوشاعر علاوه بر کاربست تکنیکهای گوناگون ادبی-بلاغی و نیز القای تصاویر دیداری با تم ادب پایداری به مخاطب، گزارههای دینی را با حس حماسی وطن پرستی درهم آمیخته و مقاومت را با ایدئولوژی همراه ساختهاند.
خلاصه ماشینی:
»(نوروزي، ١٣٨٥: ٣٤٤) حال اين دفاع و مبارزه در شعر پايداري با تصاوير ديـداري و شنيداري مقاومت هم ميهنان شاعر همراه است تصاويري چون ؛ جنگيدن در راه وطن و دفـاع از جان ، مال ، همسر و فرزندان ، و ديگر صحنه هاي مربوط بدان ؛ به اين صورت که در زمان جنـگ در هر کشوري شاعر يا نويسنده همچون يک گزارشگر، صحنه ها و وقايع پيرامون را به تصـوير ميکشد.
در سـروده مـذکور عـلاوه بـر مدح وثناي مستقيم ، هراتي به مدح غير مستقيم رزمندگان جبهه هاي پايداري نيز اشاره مي کنـد و آنها را معلمان عرفان و آسماني شدن ميداند: «مردان جبهه چه حال و هوايي دارند/ چه سربلند و بانشاط ميايسـتند/ بـرويم و سـربلندي بياموزيم / آي با شمايم !/ چه کسي دوست دارد صاحب آسمان باشد؟»(هراتي، ١٣٨٨: ٦٥) سلمان هراتي در شعر «با آفتاب صميمي» از مجموعه «از آسـمان سـبز» کـنش اجتمـاعي و چند بعدي بودن رزمنده را مورد بررسي قرار ميدهد و از نوشـته هـايش چنـين برمـيآيـد کـه رزمنده و مدافع ميهن علاوه بر حضور در تمامي صحنه هاي اجتماعي و ايفاي نقـش ، بـا ديگـر هم ميهنانش انس و الفت ميگيرد.
ترسيم فضاي حادثه کربلا و عبرت گـرفتن از پايـداري امـام حسـين (ع ) و يـارانش و سپس انتقال آن به مخاطب براي حفظ ميهن ، از جمله شاخص هاي ادبيات پايداري است که در شعر دو شاعر مورد بررسي يافت ميشود.
(
, 
, 
)
