چکیده:
در دین مبین اسلام دانش اندوزی و آموزش آن اهمیت فراوان دارد.این نکته در آیات و روایات گوناگون مشهود است.بنابراین با ورود اسلام به ایران توسعهآموزش و تعلیم و تعلم به پیشرفت خود ادامه داد.مسجد که طبق سنت پیامبر یک نهاد سیاسی ،اجتماعی،آموزشی، عبادی و... بود ،به اولین نهادآموزشی در ایران و سایر مناطق مفتوحه،به منظور آموزش های دینی و احادیث نبوی مبدل شد.
و در کنار آن همزمان با توسعه علوم و دایرة آن نهادهای دیگری از قبیل رواق ها، دکان ها ، بیمارستانها، مکتب خانه ها،کتابفروشی ها و...روند آموزش را پیش بردند.
این پیشرفت در زمان امویان به علت تعصب و قومی گری بنی امیه ،عدم حضور ایرانیان در مسائل سیاسی-فرهنگی و... و پیروی از سنت شفاهی در شیوه های آموزشی به کندی صورت پذیرفت.اما به دلیل نیاز مسلمانان به دانش سرزمین های بیگانه و ترجمه آن در همین دوره و سپس حمایت از
علما و دانشمندان و کنار گذاشتن خوی قومی گری بنی عباس و ایجاد نهضت ترجمه توسط آنان و همچنین حضور رجال سیاسی ایرانی در دستگاه خلافت،ایران اسلامی شاهد نهضت علمی و تاسیس نهادهای آموزشی گوناگون و بروز علما و دانشمندان برجسته در شهرهای مختلف شد.
خلاصه ماشینی:
نهادهای آموزشی،تعصب نژادی،علوم دینی،نهضت ترجمه مقدمه با ورود دین اسلام به ایران که از روزگار کهن مهد علم و تمدن بوده است ، زمینه های احیای دانشهای آموزشی با شیوه جدید که متکی برآموزه های اسلامی بود و آیات و روایات گوناگون آن بر خواندن و تعلیم و تعلم تأکید کرده اند،فراهم آمد.
(گردیزی، ١٣٦٣،٥٨٤، ٥٨١-٥٨٠، ٢٩١) ٦-بیمارستانها جندی شاپور مرکز علمی –درمانی به یادگار مانده از عصر ساسانیان تنها نهادآموزشی-درمانی است که در جهان اسلام با عنوان فارسی بیمارستان از آن یادشده است ،در دورة اموی ذکر شد که بدون وایستگی به دربار به کار خود ادامه می داد،در دورة عباسیان با دعوت منصور عباسی از جرجیس بن بختیشوع برای درمان بیماری سوء هاضمه اش، سرآغازی شد برای ورود و حضور پزشکان جندی شاپور در بغداد و انتقال دانش پزشکی پیشرفتۀ پیش از اسلام به جهان اسلام و آشنایی مسلمانان با علوم و آموزشهای پزشکی ایرانی ،یونانی، سریانی و هندی که در این دانشگاه معتبر پزشکی عصر ساسانی رواج و رسمیت یافته بود.
از زبانهای یونانی،سریانی و ایرانی به زبان عربی مأمور ساخت بیت الحکمه یک نهادآموزشی رسمی نبود، اما حضور ١٠٧ دانشمندان زباندان در رشته های متنوع علمی و ادبی در عمل بحث و گفتگو ونقد و نظر و پرسش و پاسخهای علمی بین دست اندرکاران این دائره المعارف را دامن می زده است و مهمتر اینکه ترجمه و تألیف کتابها به عنوان اصلی ترین ابزار در امر تعلیم و تعلم در این مرکز علمی پژوهشی انجام می شد و در اختیار دست اندرکاران دانش و آموزش قرار می گرفت .
(
, 
, 
)
