چکیده:
با توجه به کاربرد فراوان قرارداد مشارکت مدنی بانکی در روابط بین مشتریان و بانک، بانک مرکزی جهت بالا بردن کیفیت این قرارداد، در سال 1392 اقدام به تنظیم قرارداد تیپ نمود اما با این حال در خصوص شروط ضمن این قرارداد شبهاتی وجود دارد. در همین رابطه در این پژوهش سعی شده که دو مورد از مواد قرارداد مشارکت مدنی مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس، مشخص گردید شبهه ربوی بودن در مورد شرط تضمین سود صدق میکند. از این رو ضروری است شرط مزبور از متن قرارداد حذف شود و بانک با رعایت تعدادی از روشهای پیشگیرانه و اطمینان آور مانند اطمینان از سودآور بودن طرح مشارکتی در شرایط متفاوت، اخذ تضمین کافی و نقد شونده، اعتبار و خوشحسابی مشتری (شریک) و احراز آن طبق کارنامه حساب وی در بانکهای مختلف، زیان ده بودن طرح مشارکت را به حداقل برساند و مشتری را هم از بدحساب شدن رهایی بخشد. همچنین در مورد شروط تحمیلی مندرج در متن قرارداد میتوان آنها را به اختیار بانک و مشتری تعدیل کرد و تا جایی که امکان دارد اصل عدل و انصاف را رعایت نمود.
خلاصه ماشینی:
شرط تضمین سود، شروط تحمیلی، عقد شرکت ، مشارکت مدنی بانکی * استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع )، تهران ، ایران gh.
com مقدمه یکی از کاربردیترین قراردادهای نظام بانکی ایران قرارداد مشارکت مدنی است که امروزه یکی از بیشترین میزان تسهیلات اعطایی بانک ها را به خود اختصاص داده و در سیستم بانکداری موجود و در بخش تخصیص منابع از مهم ترین ابزارهای تأمین منابع مالی محسوب میشود چراکه به لحاظ کاربرد وسیع آن در بخش های متنوع اقتصادی شامل تولیدی (کشاورزی، صنعت و معدن )، خدماتی و بازرگانی، از قدرت مانور بالایی برخوردار است و به عنوان تأمین کننده سرمایه در گردش (هزینه های جاری ) و سرمایه گذاری ثابت (هزینه های ثابت ) در کلیه این بخش ها مورد استفاده قرار میگیرد.
لیکن در برخی مواد موجود در قرارداد، یک طرفه شرط تضمین سود برای بانک شده است و شریک را مجبور کرده اند که در هر صورت باید اصل سرمایه مشارکت و سود ابرازی را که در قرارداد درج شده است ، بپردازد.
در میان شروط مندرج در قرارداد مشارکت مدنی، شرط تضمین سود یکی از شروطی است که بین فقها و حقوقدانان محل مناقشه بسیار است و شبهه ربوی بودن آن وجود دارد؛ چراکه قبل از اجرای شروط طرح مشارکت ، بانک مشتری را مجبور به قبول پرداخت سود تضمینی با درصد مشخص می کند؛ این در حالی است که معلوم نیست در شرایطی که در آینده به وجود خواهد آمد اجرای طرح سودآور باشد یا خیر.