چکیده:
با گسترش روند خصوصیسازی و گسترش بازار سرمایه و جهتگیری سرمایهگذاری در سهام شرکتها در بورس، اهمیت اطلاعات و صورتهای مالی شرکتها مورد توجه بخش اعظمی از گروههای ذینفع قرار گرفت و توجه به حرفهی حسابرسی و گزارشهای حسابرس نیز افزایش یافت. در ایران، علیرغم این که حسابرسان به موجب قوانین و مقررات دارای چهار نوع مسئولیت انتظامی، قراردادی، مدنی و جزایی هستند، آمار رسمی در خصوص شکایت علیه حسابرسان در دسترس نیست و تاکنون آمار دقیقی دال بر طرح دعوی علیه حسابرسان در مراجع قضایی و صدور حکم و محکومیت آنان از بابت قصور در تعهدات قراردادی، مدنی و جزایی در کشورمان ارائه نشده است. حسابرسی با کیفیت، مستلزم آن است که حسابرسان شواهد مناسب و کافی به دست آوردند و قضاوت صحیح را در مورد شواهد انجام دهند. برای این کار لازم است که حسابرسان کنترلهای صاحبکار را بشناسند و میزان شواهد را براساس یافتهها تعدیل کنند. حسابرسی با کیفیت، منجر به کاهش احتمال تحریف و کاهش دعاوی علیه حسابرس خواهد شد. پژوهش حاضر کوشیده است رابطهی بین اندازهی حسابرس و کیفیت حسابرسی را با وجود متغیر ریسک دادرسی حسابرسی مورد بررسی قرار دهد. بر همین اساس و به منظور جمعآوری اطلاعات مورد نیاز، تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعهی آماری پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند که از این میان تعداد 82 شرکت به عنوان نمونهی آماری برگزیده شدند. تعداد سالهای مورد نظر برای بررسی موضوع پژوهش، 5 سال (1396-1392) بوده است. این پژوهش از لحاظ طبقهبندی بر مبنای هدف، از نوع کاربردی است. از حیث ماهیت نیز توصیفی-همبستگی است که برای کشف همبستگی بین متغیرها به روش پس رویدادی عمل میکند. مدل مورد نظر برای بررسی فرضیه، از نوع رگرسیون چند متغیره است که با استفاده از روش پانل دیتا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که زمانی که ریسک دادرسی در میان شرکتها وجود دارد، بزرگتر شدن اندازهی حسابرس باعث کاهش کیفیت حسابرسی نمیشود.
خلاصه ماشینی:
فرانسیس و وانگ (2008) دریافتند که در کشورهایی که ریسک دادرسی کم است، کیفیت حسابرسی مؤسسات حسابرسی کوچک و بزرگ مشابه یکدیگر است در حالی که چوی و همکاران (2008) در پژوهش خود نشان دادند که -Firth, Mo, & Wong -Choi et al -Muzatko et al -Chen et al -DeFond et al -Geiger et al -Lawrence et al -Lisowsky et al -Boone et al 0-Certified Public Accountant 1-Francis & Wang در کشورهایی که ریسک دادرسی کم است، حقالزحمهی حسابرسان بزرگ بیشتر از حقالزحمهی حسابرسان کوچک است.
به طور مشابه موزاتکو و همکاران (2004) نشان دادند که کاهش ریسک دادرسی برای حسابرسان با کاهش کیفیت حسابرسی همراه است و بنابراین این موضوع باعث ایجاد عدم اطمینان برای 2-Melumad and Thoman 3-Gramling et al 4-Dopuch et al سرمایهگذاران خواهد شد.
بر اساس پژوهش دیآنجلو (1981)، تفکیک کیفیت مؤسسات حسابرسی از یکدیگر باعث میشود حسابرسان در سطوح مختلف کیفی تخصص یابند 5-Venkataraman et al 6-Power 7-Gendron 8-Laux and Newman 9-Geiger & Rama 0-Wong et al و در نتیجه پس از کسب تخصص لازم، به صورت علمی و سیستماتیک خدمات خود را قیمتگذاری کنند.
4-Fan & Wang 5-Auditor Size 6-Confounding Variable 7-Litigation Risk 8-Stice 9-Palmrose استقلال حسابرس؛ حسابرسی نخستین؛ عوامل مرتبط با انتظارات شاکیان از میزان خسارت احتمالی شامل: ریسک بازده سهام شرکت صاحبکار؛ عملکرد سهام شرکت صاحبکار؛ میزان گردش سهام شرکت صاحبکار؛ میزان تمرکز مالکیت شرکت صاحبکار؛ نوع صنعت شرکت صاحبکار؛ در پژوهش حاضر جهت اندازهگیری ریسک دادرسی از کیفیت اقلام تعهدی صورتهای مالی صاحبکار استفاده خواهد شد.