چکیده:
فقه، مسیر زندگی واقعی انسان را بر اساس مصالح، منافع واقعی و با اقتضای آفرینش ترسیم میکند و بر این اساس است که فقه نیاز به امنیت را همانند دیگر نیازهای ضروری بشر در نظر گرفته است. حقوق بشر نیز از دیرباز در متن فرهنگ و ادیان توحیدی ملحوظ شده است و در حوزههای مختلف دارای مصادیق متعددی است که در فقه سیاسی، فقه امنیتی، فقه اقتصادی، فقه اطلاعات و ... نیز از همین اصل پیروی مینماید. در این میان نگرش به حقوق بشر از منظر فقه اطلاعات، به معنای ریشه الهی قائل شدن برای آن است. چرا که قرائت دینمدارانه از حقوق، ضمانت اجرای محکمی را برای آن ایجاد میکند؛ بدین ترتیب در کنار ضمانت اجراهای دولتی، در نظر گرفتن پاداش و عقاب اخروی برای مراعات کنندگان و ناقضان حقوق بشر در عرصه فعالیتهای اطلاعاتی و حفاظت اطلاعاتی پشتوانه خاصی را از لحاظ ضمانت اجرایی برای حقوق فراهم میآورد. مطالعه حقوق بشر از زوایه فقه اطلاعات، بررسی تجویزهای هنجاری و دستوری دین برای ماموران اطلاعاتی در انجام عملیاتهای اطلاعاتی و امنیتی در رویارویی با حقوق انسانها است. در این راستا نگارنده تلاش مینماید ضمن پرداختن به وثیقه حقوق بشر از منظر فقه، نگاه هنجاری آن را در زمینه مصادیق حقوق بشر در حوزه فعالیتهای اطلاعاتی و امنیتی تبیین نماید.
خلاصه ماشینی:
در ایـن مقالـه با عنـوان «فقـه اطلاعـات و مسـاله حقوق بشر» در نظر است، نگاه ابلاغی دین در رابطه با حقوق بشر را که قابل تعمیم به دامنه کنشهای اطلاعاتـی و امنیتـی اسـت بـه عنـوان بخشـی از فقـه اطلاعـات مـورد کنـکاش قـرار گـیرد امـا پرسـش هایی کـه در این زمینه مطرح میشـود این اسـت که وثیقهٔ حقوق بشـر در فقه اطلاعات چیسـت؟ و همچنین نگاه اصل چهارم قانون اساسـی اشـعار می دارد: کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسـی و غیر اینها باید بر اسـاس موازین اسـلامی باشـد.
مورد توجه قرار میگیرد که از یک رو، مستلزم عدم دخالت قدرت عمومی به ویژة نهادهای اطلاعاتی و امنیتی در برخـورداری مـردم از ایـن حقـوق و آزادیهـا بـوده و تکلیـف حکومـت در پاسـداری از آنها در برخورد با متجاوزان از دیگر رو مطرح می باشـد و مطالعه حقوق بشـر از زوایه فقه اطلاعات، بررسـی تجویزهای هنجاری و دستوری دین برای مأموران اطلاعاتی در انجام عملیات های اطلاعاتی و امنیتی در رویارویی با حقوق انسان ها در مقام مظنون و متهم است که در مباحث آتی به آنها پرداخته می شود: 1-3-اولویت دادن به کرامت ذاتی انسان شـرافت و کرامـت طبیعـی انسـان، کرامتـی ذاتـی اسـت کـه خداونـد همـه انسـان ها را از آن برخـوردار نمـوده و انسـان به واسـطهٔ انسـان بودن، دارای کرامت، شـرف، عزت و حرمت اسـت )صداقت،1389:18(.