چکیده:
تصویر، از اساسی‌ترین و پرکاربردترین اصطلاحات نقد ادبی و از مباحث بنیادی بلاغت امروزی است. با ظهور جریان شعر نو، شعر از تنگنای تجارب ذهنی صرف، رها شد و به سمت گستره ادراکات عینی و ملموس رفته و شاعران کوشیدند، صور ذهنی خود را از دنیای ملموس و تجربی خود به دست آورند. بنابراین شاعران نوگرا در خلق تصاویر بکر و تازه، تا حلول در اشیاء پیش رفته است و برای این کار، دامنه تخیّلات ذهن خود را بیش از پیش گسترده و میان خود و عناصر بی‌جان شباهت‌هایی یافته، آن‌ها را به تصویر می‌کشند. این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کیفی و کتابخانه‌ای است. هدف از مقالة حاضر، ارزیابی تصاویر شعر نیما از منظر حقیقت و مجاز، سطح و اعماق و کارکرد تصویر است. تصویرهای شعر نیما متأثر از تغییر نگرش و جهان بینی وی، دستخوش تحوّل و دگردیسی شده، لذا جلوه‌های نوآوری نیما را در قلمرو تصویر، با تکیه بر اطلاعات و شیوه‌های موجود در کتب بلاغی کلاسیک، نمی‌توان تجزیه و تحلیل کرد. نتایج بیانگر آن است که تصویرهای اعماق نیما از تصویرهای سطح وساده بیشتراست؛ زیرا بخش قابل توجهی از تصویرهای شعری او به سمت فضایی سمبلیک و نمادین گرایش یافته است.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با تکیه بر رویکرد نقد ادبی جدید، لایه های مختلف تصویر در شعر نیما از منظرهای گوناگونی از جمله تصویر قاموسی (واقعی) و تصویر مجازی، درون گرایی و برون گرایی در تصویر و هم چنین انواع تصویر از منظر کارکرد یا همان نقش تصویر (اثباتی و اتفاقی) ارزیابی شده است .
٣- "صورخیال در اشعار نیما"، عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد از آمنه جاوید، در این پایان نامه با همان نگرش و شیوۀ بلاغت کلاسیک ، صورت های خیالی در اشعار نیما را دسته بندی نموده ، شیوه کار آن با نگرش مقاله حاضر به تصویر در شعر نیما، کاملا متمایز است .
شعر معاصر در رأس آن ها نیما، به دنبال آشنایی با ادبیات غرب و تغییر در جهان نگری، تغییر در مضامین و توجه به فرم درونی، نظام تصویر شعری را متحول کرد، به گونه ای که تغییر در نظام تصویرگری، یکی از مهمترین وجوه انقلاب ادبی او به حساب میآید «دور شدن نیما یوشیج از هنجارهای سنتی، فراگیر است و همه عناصر شعری چون زبان ، صورخیال ، موسیقی شعر، اندیشه و فنون شعری را میپوشاند» (شفیعیکدکنی، ١٣٧٨: ٩١).
(
, 
, 
)
