چکیده:
در سالیان اخیر حوادث اقلیمی متفاوتی اعم از سیل و خشکسالی را در سطح حوضه آبخیز بابلرود و استان مازندران شاهد بودیم که لزوم بررسی هر چه بیشتر تاثیر تغییر اقلیم بر مولفههای مهم هیدرولوژیک و هواشناسی حوضه آبخیز از جمله بارش و دما را مورد تاکید قرار میدهد. این کار از طریق مدلهای گردش عمومی جو انجام میپذیرد. به دلیل بزرگ مقیاس بودن شبکه محاسباتی مدلهای گردش عمومی جو، آنها قادر به پیشبینی پارامترهای آب و هواشناسی در مقیاس نقطهای نیستند. بر این اساس ابزار واسطی بهنام مولد هواشناسی ابداع گردید که توسط آن و به کمک خروجی مدلهای عددی، میتوان تغییر اقلیم را در مقیاس نقطهای و ایستگاه موردنظر ارزیابی کرد. در این تحقیق با استفاده از این روش، دادههای مدل گردش عمومی جو HadCM3 با به کارگیری مدل LARS-WG طبق دو سناریوی A2 و B1 برای دورههای زمانی 2065-2046 و 2099-2080 ریزمقیاس شدند همچنین مدل LARS-WGبا معرفی چهار متغیر اقلیمی بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و ساعت آفتابی مربوط به دوره پایه آماری 2011-1982، مورد واسنجی و صحتسنجی قرار گرفت و پس از اطمینان از توانمندی مدل، برای شبیهسازی دورههای آتی بهکار گرفته شد. نتایج حاصل از ارزیابی تغییر اقلیم حوضه آبخیز بابلرود حاکی از تغییر میزان بارش در حوضه مورد مطالعه از 43- تا 32+ درصد بود که این حدود تغییرات با افزایش بارش در ماههای پر بارش و کاهش شدید بارندگی در ماههای کم بارش تابستان همراه بود. همچنین افزایش دمای سالانه بهطور میانگین حدود 4/ 1 سانتیگراد تا 6/ 3 سانتیگراد، بهویژه در ماههای گرم سال که سبب کاهش میزان بارش جامد (برف) و تغییر رژیم بارش میشود، نمود بیشتری خواهد داشت. افزایش میزان بارش در ماههای سرد و همچنین افزایش دمای هوا در ماههای گرم که به تبع آن ذوب زودتر از موعد تودههای برف و افزایش ناگهانی رواناب را سبب می شود، با تاثیر بر اقلیم منطقه در آیندهای نه چندان دور، بهطور محتمل تعداد و شدت وقایع حدی را تا حد زیادی افزایش خواهد داد.
In recent years, different climatic events such as floods and drought in the Babul-rod watershed and province of Mazandaran emphasis have been the need to investigate further the impact of climate change on hydrologic and meteorological watershed factors such as precipitation and temperature. Implement this action the using general circulation models of the atmosphere. Due to of large scale computational grid for general circulation models of the atmosphere, they are able to forecast weather and meteorological parameters do not point scale, based on the interface tool called WG developed by and help out Numerical models can scale climate change point and the desired station evaluated. In this study, using this method, the data model HadCM3 general circulation of the atmosphere with the use of LARS-WG A2 and B1 for the time periods 2046-2065 and 2080-2099 were downscaled of LARS-WG also introduced four climatic variables temperature, minimum temperature, maximum temperature and sunshine hours related to the statistical base period 1982-2011 was about calibration and verification and assurance of the ability of the model was used to simulate future periods. The results of the assessment of climate change indicate changes in precipitation in the watershed basin Babul-rod from -43 to +32 percent, and changes of range mid was increase of precipitation in the months of high rainfall and decrease of rainfall in the low rainfall month during the summer. Also, the average annual temperature is about 1.4 °C to 3.6 °C, especially in the warmer months of the year that causes on decreases of snowfall (solid precipitation) and change of precipitation regime is more. Increased rainfall in the months of cold and warm temperatures rise during in warm month that subsequent the causes early in the snow mass and increase runoff will bring, impact on regional climate in the near future, likely the number and intensity of extreme events will increase greatly.
خلاصه ماشینی:
1 محمود حبیب نژادروشن 2 کاکا شاهدی 3 *هادی رزاقیان 4 مجید حبیبینوخندان ارزیابی تغییر اقلیم حوضه آبخیز بابلرود در دو دوره ٢٠٦٥-٢٠٤٦ و ٢٠٩٩-٢٠٨٠ با استفاده از داده های مدل گردش عمومی جو HadCM٣ تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٠٦/٠٢ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/٠٧/٢٩ چکیده در سالیان اخیر حوادث اقلیمی متفاوتی اعم از سیل و خشکسالی را در سطح حوضه آبخیز بابلرود و استان مازندران اتفاق افتاده است که لزوم بررسی هر چه بیش تر تأثیر تغییر اقلیم بر هیدرولوژی حوضه آبخیز را مورد تأکید قرار میدهد.
در بررسی اثر تغییر اقلیم بر منحنیهای شدت –مدت -فراوانی بارندگی تحت مدل HadCM٣ مشخص گردید مقدار بارش شبیه سازی شده در ایستگاه بابلسر برای پایه زمانی ٢٠٣٠-٢٠١١ نشان دهنده کاهش بارش ماهانه در ماه های گرم سال و افزایش آن در ماه های سرد سال میباشد (بختیاری و همکاران ، ١٣٩٣: ٧٠٤-٦٩٤).
نتایج بررسی رفتار منابع آب حوضه قره قوم تحت شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مدل های گردش عمومی جو در سه دوره آتی ٢٠٤٠-٢٠١١، ٢٠٧٠-٢٠٤١ و ٢١٠٠-٢٠٧١ به ترتیب کاهش بارش حوضه به میزان ٢٠/٢ درصد، ٢٣/٧ درصد و ٢٥/٩ درصد و افزایش دما به مقدار ٠/٩٥، ٢/٠١ و ٣/٨ درجه سانتیگراد را نشان داد (باباییان و همکاران ، ١٣٩٢: ٩١٨-٩٠٧).
در این مقاله از مدل اقلیمی HadCM٣ و دو سناریوی B١ (خوش بینانه ) و A٢ (بدبینانه ) و مدل آماری LARS-WG جهت ریزمقیاس نمایی داده های مدل گردش عمومی جو به منظور ارزیابی فرآیند تغییر اقلیم حوضه آبخیز بابلرود در طول دوره های ٢٠٦٥-٢٠٤٦ و ٢٠٩٩-٢٠٨٠ استفاده شد.