خلاصه ماشینی:
یوسف اعتصام الملک که پدر پروین اعتصامی است و نیما هم از او یاد کرده است؛ حسن رشدیه، بنیان گذار دبستان های نوین از دورۀ قاجار که او هم شخصیت والایی است که در آموزش و پرورش و تحولات آن خدمات شایان توجهی کرده است و اتفاقاً جبار باغچه بان دوستی و ارتباط و الفت دیرینه ای با حسن رشدیه داشته است؛ همچنین به باسکرویل، معلم امریکایی، اشاره کنم که در تبریز زمانی که محمدعلی شاه به استبداد، پارلمان را به توپ می بندد و همینطور یک سالن تئاتری را که به نام انجمن اخوت بوده و دفتر روزنامۀ تیاتر در لاله زار را به توپ می بندد، در آن زمان تبریز در محاصره است و این معلم امریکایی که آمده در تبریز خدمت کند، علی رغم میل سفارت امریکا به صف مجاهدین می پیوندد و با ملت همکاری می کند و با دانش آموزان به تظاهرات می رود و در تبریز به شهادت می رسد.