چکیده:
نهج البلاغه اثر ماندگار امام علی (ع)، علاوه بر این که یک مجموعه کامل از پیام های دینی- عقیدتی است، یکی از بهترین کتاب های ادبی است که با فصاحت و بلاغتی در حد اعلا ایراد شده است. در این اثر ارزشمند انواع فنون ادبی خودنمایی می کنند. هدف پژوهش پیش رو، بررسی عنصر طنز به عنوان بعدی دیگر از ابعاد بلاغی نهج البلاغه و تبیین چگونگی نقش این عنصر در تصویرسازی و اقناع مخاطب می باشد، که به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد ادبی پس از مطالعه کتب و نرم افزارهای مرتبط با نهج البلاغه به تحلیل و بررسی این عنصر پرداخته است. طنز یکی از شاخصه های متون ادبی است و نهج البلاغه به مثابه یک متن ادبی از این روش بهره برده است. طبق بررسی های انجام گرفته در این اثر ارزشمند، طنز دارای کارکردهای متعددی است که در قالب های مختلف از جمله بهره گیری از صور بلاغی و...طراحی میشود؛ و به نقد مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی میپردازد. استفاده از اسلوب ادبی طنز، از جمله شیوه های تصویر آفرینی در نهج البلاغه، جهت اقناع مخاطب است؛ زیرا طنز علاوه بر آن که تصاویر ادبی زنده و جذابی می-آفریند، از طرفی نیز با بیان ادیبانه کاستی ها نقش به سزایی در اقناع مخاطب دارد .
Nahjolbalaghah is a religious text as well as a literary one. Different literary techniques are used in this work. In this paper we analyze irony in this work and its persuasive impact on the reader. In Nahjolbalaghah uses irony in different ways such as rhetorical imagery focused on criticizing social and political issues. Nahjolbalaghah uses irony in order to persuade the audience. Irony uses literary imagery and expression in order to portray the flaws and persuade the audience.
خلاصه ماشینی:
استفاده از اسلوب ادبي طنز، از جمله شيوه هاي تصـوير آفرينـي در نهـج البلاغه ، جهت اقناع مخاطب است ؛ زيرا طنز علاوه بر آن که تصاوير ادبي زنده و جذابي مـيآفرينـد، از طرفي نيز با بيان اديبانه کاستي ها نقشي به سزا در جذب شنونده دارد.
به همين جهت ، با توجه بـه حاکميـت شـرايط نامساعد اجتماعي و فرهنگي بر زمانه ، حضرت علي که اسطوره عدالت و آزادي و برابري و برادري بودند، نمي توانستند به نقد مستقيم بپردازند؛ لذا شديدترين توبيخ ها و سرزنش هـا را در جامـۀ طنـز، بـا شيواترين و لطيف ترين واژگان و تعابير مطرح ميکردند و به اين ترتيب ، تصاويري زيبا و گويا ترسيم مي نمودند.
طنز و گونه ها و رويکردهاي آن در نهج البلاغه با توجه به اين که حضرت علي نقش محوري در بهبود شرايط جامعه زمان خود داشته انـد و بـه اقتضاي شرايط ، ناهنجاري هاي موجود را با بيان هاي متفاوت گوشزد مي کردند؛ در آن جـا کـه بيـان مستقيم چاره ساز نبود، از شيوة غير مستقيم و کنايي براي بيان دردهاي جامعه استفاده مينمودند، و با بـه کارگيري تعابير زيبا و طنزگونه به انتقاد از شرايط نامناسب سياسي ميپرداختند.
حضرت علي در کلام خود از انواع شيوه هاي بياني جهت نقد و انتقاد بهره جسته اند، يکي از اين شيوه هاي پرکاربرد، طنز اجتماعي است .