چکیده:
ترکیب وجودی انسانها و تنوع نیازهایشان ارتباطات را یکی از ضرورتهای اجتنابناپذیر زندگی کرده است. در این میان، صمیمیت بهعنوان یکی از عواملی که میتواند در روند شکلگیری، استحکام و بقای روابط تاثیر بسزایی بگذارد مورد عنایت خاص اسلام قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف تبیین نشانههای صمیمیت و چگونگی تاثیر آن در روابط اجتماعی از منظر آیات و روایات، به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است. جهت استخراج و تحلیل مطالب از بررسی محتوایی آیهها و روایات استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که صمیمیت دارای مصادیق، ضوابط و محدودههای مشخصی است و در بعد چگونگی تاثیر، پایبندی به هرکدام از این موارد ضروری است. علاوه بر آن، قدرت نفوذ صمیمیت تنها تحت تاثیر عوامل فوق نیست، بلکه بین آن و خداگرایی رابطهای دوسویه وجود دارد. نتایج حاکی از آن است که بدون توجه به بعد نگرشی و معنوی نمیتوان به روابط صمیمانه واقعی دست یافت. خداگرایی و دینداری کمک شایانی به شکلگیری روابط صمیمانه میکند. اسلام با تدابیر عملی و احکام تشویقی و تکلیفی، زمینه توسعه بیشتر صمیمیت در روابط انسانی را فراهم میکند.
خلاصه ماشینی:
در این میان، صمیمیت بهعنوان یکی از عواملی که میتواند در روند شکلگیری، استحکام و بقای روابط تأثیر بسزایی بگذارد مورد عنایت خاص اسلام قرار گرفته است.
لذا ضروری است به این سؤالات پاسخ داده شود که نشانههای صمیمیت چیست؟ و اگر کسی بخواهد بدان عمل کند، چه کارهایی را باید انجام دهد؟ سازوكار و چگونگی تأثیر صمیمیت بر روابط اجتماعی چگونه است؟ برایناساس پژوهش پیشرو کوششی است به منظور شناسایی و تبیین نشانههای صمیمیت در حیطههای مختلف و چگونگی تأثیر آن در روابط اجتماعی تا ضمن تبیین روشهای درست برخورد و کنترل رفتار و حالات صمیمانه در ارتباط اجتماعی و جلوگیری از رفتارهای صمیمانه آسیبزننده، بتوان با رهجویی از گزارههای دینی، نشانههای مختلف و چگونگی تأثیر آن از منابع اسلامی (قرآن و حدیث) به دقت بررسی، و راه نیل به آنها استخراج شود تا پشتوانه و مبنایی باشد برای ارائه نظرهای انسانی و کاربردی شدن آنها.
قرآن با اشاره به قدرت نفوذ این عامل یکی از رموز مهم موفقیت پیامبر اکرم( در جذب نیروهای مردمی را صمیمیت و عواطف گرم آن حضرت عنوان میکند و میفرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ» (آلعمران: 159)؛ یعنی به بركت رحمت الهى، در برابر مردم نرم و مهربان شدى و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراكنده مىشدند.