خلاصه ماشینی:
"بیش‌تر سفال‌های پیش از تاریخ نخست با نقوش هندسی و تزیینی جلوه‌گر می‌شود و پس از مدتی نقش حیوانات معمول گشت و زمانی بعد هنرمندان برای بیان (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) اعتقادات،و گاه برای بیان وضعیت محیط و زندگی و روایت کردن،موضوع خصی را به کار می‌بردند،و کلیه خصایص زندگی اعم از مذهبی،اخلاقی و هنری را با نقش بر سفال می‌نشاندند.
به‌هرحال بعضی از باشتان‌شناسان تصور می‌کنند که این نقوش مفاهیمی دارند و چیزی شبیه به خطوط هستند زیرا که:هنرمندان سفالگر و نقاشان آن هیچ‌گاه قانع و پای‌بند یافته‌های خود در زمینهء نقش و رنگ و شکل نبوده و پیوسته در پی نوجویی و ابداع روش‌های تازه در این زمینه بوده‌اند.
نقش حیوان:روی عده‌ای از این ظروف نقش حیواناتی چون بز،قوچ،اسب،مار،ماهی و غیره دیده می‌شود که هرکدام برای خود تعبیری دارند.
اهمیت این حیوان آنقدر بوده است که (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) در قالی پازیریک نیز نقش این حیوان به صورت بالدار، دیده می‌شود.
کهن‌ترین نمونهء خورشید آریایی در آثار هزارهء پنجم و چهارم پیش از تاریخ میلاد مسیح در شوش در استان خوزستان یافت شده و قدیمی‌ترین دستباف ایرانی که این علامت در آن به کار رفته پارچه‌ای است از دوران پارتیان که از گورهای خمره‌ای مغان آذربایجان بیرون آمده است.
درخت ماه خود به صورت نقشی مستقل بر روی قدیمی‌ترین سفال‌ها دیده می‌شود که در دو جهت مخالف و گاه از هریک از چهار بازوی صلیب روییده است یا از دل بز کوهی پیدا شده است."
(
, 
, 
)
