نگاهی انتقادی به وجوب پرداخت مکرر خمس اموال مقاله

نوشتار حاضر به بررسی دلائل فقهی عدم وجوب پرداخت مکرر خمس اموال و دارایی ها می پردازد و این نتیجه به دست می آید که از منظر فقه، پرداخت دوبارۀ خمس مالی که یکبار خمس آن پرداخت شده، واجب نیست و خمس به این مال، تعلق نمی گیرد. برای این گزارة فقهی چندین دلیل وجود دارد؛ ازجمله اینکه این فتوا طبق برخی روایات صحیح بوده و سیرة متشرعه نیز آن را تایید می کند و نیز از مسلمات ادوار فقه می باشد و در کتاب های فقهی از شهرت زیادی برخوردار است. در مقابل این نظر مشهور فقهی، برخی بر این باورند که اسلام برای مقابله با ثروت اندوزی و ن یز ایجاد برکت در اموال به وسیله گردش مالی با پرداخت خمس، قائل به لزوم پرداخت مکرر خمس اموالی است که حتی در گذشته خمس آ ن پرداخت شده است و بیان می کنند که تحریف بزرگی از سوی فقها ایجاد شده که منجر به عدم پرداخت خمس مکرر چنین اموالی از سوی مردم شده است؛ این رای، به صورت علمی و مستدل مورد نقد و بررسی قرار گرفته و در نهایت، دیدگاه مشهور فقها مورد پذیرش قرار می گیرد.

در مقابل این نظر مشهور فقهی، برخی بر این باورند که اسلام برای مقابله با ثروت‌اندوزی و نیز ایجاد برکت در اموال به‌وسیله گردش مالی با پرداخت خمس، قائل به لزوم پرداخت مکرر خمس اموالی است که حتی در گذشته خمس آن پرداخت شده است و بیان می‌کنند که تحریف بزرگی از سوی فقها ایجاد شده که منجر به عدم پرداخت خمس مکرر چنین اموالی از سوی مردم شده است؛ این رأی، به‌صورت علمی و مستدل مورد نقد و بررسی قرار گرفته و در نهایت، دیدگاه مشهور فقها مورد پذیرش قرار می‌گیرد. برخی بزرگان برای بیان سختی و دشواری اجتهاد فقهی بر این باورند که اجتهاد در یک مسئلۀ فقهی مانند این است که نخ و سوزنی به نابینایی دهند تا سوزن را نخ کند؛ یعنی اظهارنظر اجتهادی حتی در یک مسئله کوچک فقهی، سخت و گاه طاقت فرساست؛ چه رسد به اجتهاد در حد مرجعیت که مجتهد باید نسبت به بسیاری از مسائل فقهی، بالفعل اظهارنظر کند و فتوا دهد تا دیگران بتوانند از او تقلید کنند؛ علاوه‌بر‌این، دشواری اجتهاد در باب خمس از برخی جهات بیشتر است؛ چراکه اگر کسی بدون توانایی لازم در اجتهاد باب خمس و بدون علم، اظهارنظر علمی و فتوا دهد؛ چه‌بسا ضامن افرادی شود که بر اثر این فتوای نابه‌جا، مال خود را به‌عنوان خمس پرداخته‌اند؛ درحالی‌که پرداخت آن بر آنها واجب نبوده است و یا مالی را که سهم امام یا سهم سادات بوده به مصرف رسانده‌اند. برخی درهمین‌راستا دیدگاه دیگری را مطرح می‌کنند و بر این باورند که اسلام برای مقابله با ثروت‌اندوزی و نیز ایجاد برکت در اموال به‌وسیله گردش مالی با پرداخت خمس، قائل به لزوم پرداخت مکرر خمس اموالی است که حتی در گذشته خمس آن پرداخت شده است و بیان می‌کنند که تحریف بزرگی از سوی فقها ایجاد شده که منجر به عدم پرداخت خمس مکرر چنین اموالی از سوی مردم شده است؛ این رأی، به‌صورت علمی و مستدل مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و پذیرفته نمی‌شود.