چکیده:
جستار حاضر مبانی نظری پذیرش ادبی را از منظر پراور تطبیقگر آمریکایی، تبیین میکند و سپس نظرات او را بر پذیرش رباعیات عمر خیام در انگلستان اِعمال میکند. پذیرش رباعیات عمر خیام ترجمة ادوارد فیتزجرالد مانند هر اثر ادبی دیگر در انگلستان با فراز و فرودهایی همراه بوده است. این مجموعة شعر در ابتدا با اقبال چندانی مواجه نشد، اما بهتدریج به کمک عواملی چند مقبول طبع انگلیسیها افتاد. مطابق یافتههای این تحقیق عواملی مانند کیفیت ترجمه، کتابگزاریهای ادبی، تقریظهای اهل قلم، انجمنهای ادبی و هنری، ناشران، نظیرهها و نقیضهها، چاپهای غیرمجاز و چاپهای مصور هریک به نوعی مسیر اقبال ادبی رباعیات خیام را که در ابتدا مغفول مانده بود هموار کردند تا جایی که این ترجمه بومی شد و در زمرة آثار اصیل انگلیسی قرار گرفت.
Abstract
The present paper formulates the theoretical tenets of literary receptions through the prism of S. S. Prawers’s, the brilliant American comparatist, ideas. It also uses Gérard Genette’s ideas on paratexts. Then it applies these theoretical tenets to the literary reception of Edward FitzGerald’s Rubaiyat of Omar Khayyam in England and America during the nineteen and twentieth centuries. Reception-studies plays a major role in comparative literary studies. According to Prawer, these kinds of studies must be done by expert comparatists. The literary reception of an author does not happen in a vacuum. It is full of ups and downs, and is under the influence of literary, social and even political discourses. To do so, the comparatist must do the followings: first, he/she must collect all the materials and interpret them, and began by examining of the chronology of translations. Second, he/she must pay close attention to the literary tastes and literary discourses of the target country. Third, the comparatist should note to the other media like radio, cinema, TV, and so on which play a role in the diffusion of a work. Fourth, the function of factors like the quality of translation, book reviews, introductions by literati, literary circles and institutions, publishers, literary parallels and parodies, pirated editions and editions must be examined by the comparatist. It must be noted that, these elements does not work to all works.
خلاصه ماشینی:
پذيرش رباعيات عمر خيام ترجمۀ ادوارد فيتزجرالد در انگلستان مصطفي حسيني * (گروه زبان و ادبيات انگليسي، دانشگاه بوعلي سينا، همدان ، ايران ) چکيده جستار حاضر مبـاني نظـري پـذيرش ادبـي را از منظـر پـراور تطبيـق گر آمريکـايي، تبيـين مــي کنــد و ســپس نظـرات او را بــر پــذيرش رباعيــات عمـر خيــام در انگلســتانِ اعمــال مـي کنـد.
مطـابق يافتـه هاي ايـن تحقيـق عـواملي ماننـد کيفيـت ترجمـه ، کتـاب گزاري هـاي ادبـي ، تقريظ هـاي اهـل قلـم ، انجمن هـاي ادبـي و هنـري ، ناشـران ، نظيره هـا و نقيضــه ها، چاپ هــاي غيرمجــاز و چاپ هــاي مصــور هريــک بــه نــوعي مســير اقبــال ادبي رباعيات خيام را کـه در ابتـدا مغفـول مانـده بـود همـوار کردنـد تـا جـايي کـه ايـن ترجمه بومي شد و در زمرة آثار اصيل انگليسي قرار گرفت .
تـا آنجا که نويسنده بررسـي کـرده اسـت بـه طور گـذرا در خلـال برخـي مقالـات يـا کتاب هـاي فارســي بــه اقبــال بــه شــعر خيــام در انگلســتان و گــاه آمريکــا بــه طور کلــي گويانــه و ژورناليسـتي اشـاره شـده اسـت ، امـا پژوهش هـاي روش منـد و مبتنـي بـر نظريـه هاي ادبيـات تطبيقـي و مطالعـات ترجمـه دربـارة پـذيرش رباعيـاتِ خيـام در انگلسـتان بـه زبـان فارسـي انجــام نشــده اســت .
در قســمت مربــوط بــه پــذيرش رباعيــات در انگلســتان نويســنده فقــط بــر نقــش دو نهــاد ادبــي هنــري (انجمن پيش رافائليان و انجمـن عمـر خيـام ) تأکيـد کـرده و بـه عوامـل متعـدد و مهمـي کـه در تـــرويج و تثبيـــتِ رباعيـــات در انگلســـتان ســـهم بزرگـــي داشـــته اند، ماننـــد نقـــش کتـابگزاري هـا، ادبـا، شـعرا و اهـل قلـم ، ناشـران ، آزادانديشـان و مخالفـان منـافع امپراتـوري انگلستان در هند، و چاپ هاي قاچاقي اشاره نکرده است .