چکیده:
علل معنوی یا غیبی و مصادیق واقعی آن، سازکار تأثیر آن، کیفیت تعامل آنها با علل مادی و چگونگی تبیین آن مطابق با اصل ضروری علیت، همچنین کیفیت سازگاری آن با قواعد فلسفی که در باب علیت است، از مسائلی است که اخیراً با همهگیری بیماری واگیردار کووید 19 دوباره مورد بحث محافل مختلف علمی و حتی ژورنالیستی واقع گردیده است. در این مقاله به برخی حیثیتهای علل غیبی پرداخته میشود. دو سؤال اصلی که این مقاله در پی پاسخ به آن است، عبارت است از: یکم- تعریف علل غیبی و مشخصات آن چیست؟ دوم- علل غیبی چگونه با «قاعده فلسفی الواحد» که دو سویه دارد و «قاعده فلسفی لزوم سنخیت بین علت و معلول» سازگارند؟ از نگاه این مقاله علل غیبی آن دسته علل هستند که قابل تبیین مادی و تجربی حسی نیستند و عقل بشر از تبیین کیفیت تأثیر آنها ناتوان است. این علل هم میتوانند در طول علل طبیعی باشند، هم در عرض آن و هم ناقض آن و هم مؤثر بالاستقلال. همچنین در این مقاله اثبات خواهد شد جریان علل و اسباب معنوى نیز مثل علل مادی در چرخه اصل ضرورى علیت گنجیده و در تنافى با آن نیست. علل غیبی با برگرداندن آنها و هم آنچه به عنوان علل طبیعی شناخته میشود، به علل اعدادی و علیت تشأنی هیچ منافاتی با سه قاعده فلسفی فوق نخواهند داشت.
Spiritual or secret causes and their real examples, the mechanism of their effect, the quality of their interaction with material causes and how to explain it according to the essential principle of causality, as well as the quality of their compatibility with philosophical rules about causality, are issues that have recently with the epidemic of Covid 19 infectious disease, it has been discussed again in various scientific and even journalistic circles. In this article, some aspects of secret causes are discussed. The two main questions that this article seeks to answer are: first, what is the definition of secret causes and its characteristics? Second, how are the secret causes compatible with the "philosophical rule of oneness" which has two aspects and the "philosophical rule of the necessity of compatibility between cause and effect"? From the point of view of this article, secret causes are those causes that cannot be explained materially and empirically sensibly, and human intellect is incapable of explaining the quality of their effect. These causes can be both during the causes and in the width, and antithetical, as well as effective with independence. In this article, it will also be proved that the flow of spiritual causes, like material causes, is included in the cycle of the necessary principle of causality and is not in contradiction with it. The secret causes, by returning them, as well as what is known as natural causes, to numerical causes and disposition (Tashaun); will have no conflict with the above three philosophical rules.
خلاصه ماشینی:
توضيح اينکه نوع آنچه در روايات و آيات در مورد تأثير علل غيبي وارد شــده ، در مورد معلولات و حوادث طبيعياي اســت که ادعا شــده متأثر از يک ســري علل نهاني و معنوي بوده و در پي آنها ميآيند و اين در حالي است که گفته شده حوادث طبيعي تماماً علل طبيعي هم دارند و هيچ پديده مادّي نداريم که توجيه مادّي برندارد؛ به خصــوص اينکه پيشــرفت هاي محيرالعقول علوم تجربي هر روز پرده از رازي نو از اسرار عالم طبيعت برداشته و گوشه اي از مجهولات را با علل و عوامل طبيعي تبيين مي کند و علم جديد و تجدّد راهي براي اســـتناد امور به علل غيبي باقي نگذاشـــته اســـت ؛ مدّعا اين بود که پاره اي از حوادث طبيعي بدون علت طبيعي موجود ميشوند و اين بالصراحه نقض قانون عليت است ؛ چون پديده مادّي علت مادّي ميطلبد و پيدايش آن بدون چنين علتي نقض اصل عليت است و اگر بپذيريم که علل ديگري که مادّي نيستند و از سنخ علل معنوي اند، موجد اين حوادث و پديده ها هستند، لازمه اش صدور واحد از کثير است که درنتيجه قاعده لزوم سنخّيت بين علت و معلول نيز نقض ميگردد.