چکیده:
بررسی تطبیقی استقلال بانکمرکزی در حقوق ایران و آمریکا چکیده به لحاظ تمهیداتی که در قانون گنجانده شده، فدرالرزرو آمریکا یکی از مستقلترین بانکهایمرکزی دنیا است. در ایران از نظر عملیاتی، نگرش در ترکیب اعضاء شورایپول و اعتبار و مداقه در شرایط قانونی عزل و نصب رئیسکل بانکمرکزی و بررسی تغییرات صورت گرفته در مدیریت بانکمرکزی متعاقب تغییر دولتها، نشانگر وابستگی بانکمرکزی به دولت است. از نظر رویکردی، بررسی مشروح مذاکرات نمایندگانمجلس در ضمن تصویب قوانین مرتبط و تتبع در نظریات شوراینگهبان و مصوبات مجمعتشخیص مصلحتنظام، نشان میدهد که تصور درستی از وظایف بانکمرکزی و لزوم استقلال آن، وجود ندارد. فارغ از آثار مطلوب داخلیِ استقلال بانکمرکزی، از نظر بینالمللی، مستقل بودن بانکمرکزی باعث میشود تا کشورهای دیگر نتوانند به بهانه وابستگی بانکمرکزی به دولت، داراییهای خارجی بانکمرکزی را توقیف نمایند. در این مقاله تلاش گردیده است با رویکرد تطبیقی، به استقلال بانکمرکزی، در حقوق ایران و آمریکا پرداخته شود.
According to the solutions provided in the law, the US Federal Reserve is one of the most independent central banks in the world. In Iran, in practice, the composition of the members of the Monetary and Credit Council and the accuracy of the legal conditions for dismissal and appointment of the Governor of the Central Bank and the review of changes in the management of the Central Bank after the change of governments indicate the Central Bank's dependence on the government. From a procedural point of view, a detailed study of the negotiations between members of parliament and the theories of the Guardian Council and the approvals of the Expediency Discernment Council, while passing the relevant laws, shows that there is no correct idea of the central bank's duties and its independence. Regardless of the central bank's domestic goodwill, internationally, the central bank's independence makes it impossible for other countries to seize the central bank's foreign assets under the pretext of the central bank's dependence on the government. In this article, an attempt has been made to compare the independence of the central bank in Iranian and American law with a comparative approach.
خلاصه ماشینی:
در ایران از نظر عملیاتی، نگرش در ترکیب اعضای شورای پول و اعتبار و مداقه در شرایط قانونی عزل و نصب رئیس کل بانک مرکزی و بررسی تغییرات صورت گرفته در مدیریت بانک مرکزی متعاقب تغییر دولتها، نشانگر وابستگی بانک مرکزی به دولت است.
(درخشانی درآبی، 1394: 120) اکثر اعضای شورای پول و اعتبار به شرحی که در ادامه خواهد آمد، از اعضای کابینه دولت هستند و دست رئیسجمهور در عزل و نصب رئیس کل بانک مرکزی باز است و در قانون راهکاری برای نظارت مجلس بر عملکرد بانک مرکزی پیشبینی نشده است.
(ماهیدشتی، 1395: 9) لذا کمیته بازار باز فدرال، دارای استقلال عملیاتی است و متناسب با وضعیت اقتصادی کشور تصمیم میگیرد و از طریق مکانیزم تغییرات نرخ بهره، سیاستهای پولی و مالی خود را اتخاذ نماید و در این مسیر از کنگره و دولت امریکا کسب تکلیف نمیکند و لازم نیست تصمیمات متخذه توسط کمیته بازار باز فدرال به تأئید دولت یا کنگره برسد؛ بدیهی است این به معنای عدم پاسخگویی در مقابل کنگره نیست و فدرال رزرو، موظف است سالی دو بار به کنگره گزارش دهد و هر موقع نمایندگان وضعیت اقتصادی را نامناسب ببیند رئیس کل فدرال رزرو را برای پاسخگویی به پارلمان فرا میخوانند.
در اولین مرحلۀ تصویب این لایحه، در کمیسیون برنامه و بودجۀ مجلس، پیشنهادی مبنی بر تغییر ترکیب مجمع عمومی بانک مرکزی و مشارکت قوای سهگانه و متخصصین (هفتنفر اقتصاددان) و نهادهای خصوصی (رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران) در آن و انتصاب رئیس کل بانک مرکزی به پیشنهاد رئیسجمهور پس از تأیید مجمع عمومی بانک مرکزی مطرح شد و طول مدت عضویت هریک از اعضا دهسال تعیین شده بود.