چکیده:
پیاده‌روی عظیم اربعین حسینی علیه‌السلام به‌صورت یک نماد جهانی، به‌قدرت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان تبدیل شده است. این مقاله با روش‌شناسی تفسیری و رویکرد پژوهش کیفی بر اساس استراتژی قوم‌نگاری و مشاهده مستقیم قوم‌نگار، به توصیف و تحلیل رفتارهای فرهنگی زائرین این کنگره عظیم پرداخته و راهبردهایی را به‌منظور تقویت و توسعه فرهنگ زیارت اربعین ارائه می‌کند. قوم‌نگاری این پژوهش در چهار مقطع زمانی انجام می‌شود؛ آمادگی زائرین برای سفر، مسافرت زمینی تا مرز چذابه، پیاده‌روی زائرین در مسیر نجف - کربلا و قوم‌نگاری برگشت از سفر. دو هدف پژوهش " تحلیل و توصیف فرهنگ اربعین" و "راهبردهای تصمیم‌گیری برای ترویج فرهنگ اربعین" به چهار مقطع فوق عرضه شده و تحلیل و تفسیر می‌شوند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اربعین نوعی همگرایی را بین فرهنگ‌ها ایجاد کرده و منجر به تقویت و گسترش فرهنگ عظیم جهانی مسلمانان و تشیع (بدون توجه به قوم، نژاد، سن و سایر تفاوت‌های فرهنگی) می‌شود. بنابراین ضرورت دارد که از سوی نهادها و سازمان‌های داخلی و البته با همکاری سازمان‌های عراق در توسعه و تعمیق این فرهنگ تلاش شود. بر اساس مطالعات انجام شده، نیروی انتظامی، وزارت راه و شهرسازی، سازمان‌های فرهنگی (صداوسیما، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان حج و زیارت)، شهرداری‌ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌ها، اداره اوقاف و امور خیریه و همچنین سایر نهادهای انقلاب اسلامی می‌توانند با به‌کارگیری راهبردهای پیشنهادی این پژوهش، نقش مهمی در توسعه و ترویج این فرهنگ داشته باشند.
Massive Arbaeen March has become a universal symbol of political, social, and cultural power of Muslims. Using an interpretive methodology and qualitative research approach based on ethnographic strategy as well as the direct observation of the ethnographer, this study describes and analyzes pilgrims’ cultural behaviors in this massive march and presents some strategies to strengthen and develop the Arba’een Husseini (PBUH) Pilgrimage culture. The ethnography of the present study is conducted in four time stages: pilgrims' preparation for the journey, road trip to Chazabeh border, pilgrims’ walk from Najaf to Karbala, and ethnography of returning from the journey. The two-fold purpose of this study i.e. “analysis and description of Arba’een Husseini (PBUH) culture” and “decision-making strategies to promote Arba’een Husseini (PBUH)” culture are offered, analyzed, and interpreted within the four above-mentioned sections. The results of this study substantiated that Arba’een Husseini (PBUH) has created a convergence among cultures and lead to strengthening and expanding the great universal culture of the Muslims and Shiites regardless of ethnicity, race, age, and other cultural differences. Therefore, the effort to develop and deepen such culture by domestic institutions and organizations in cooperation with Iraqi organizations is quintessential. According to the conducted studies, the police, Ministry of Roads and Urban Development, and cultural organizations, namely IRIB, Islamic Propagation Center of Howzah, Islamic Propagation Organization, and Hajj and Pilgrimage Organization of Iran, together with municipalities, Ministry of Medical Treatment and Education, universities, Endowment and Charity Organization and other institutions of the Islamic Revolution can play important roles in the development and promotion of this culture based on the proposed ethnographic strategies.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش ، روش گردآوري شواهد و داده ها به صورت زير است : الف ) گردآوري داده ها به صورت مستقيم و با مشاهده قوم نگار: در اين روش ، حضور و مشارکت در پياده روي اربعين در سه نوبت متوالي از طريق سفر زميني (سال ١٣٩٥ و سال ١٣٩٧) و سفر هوايي (سال ١٣٩٦) و وقايع قبل و بعد از آمادگي سفر صورت گرفته و بدين منظور رفتارهاي زائرين اربعين و چالش هاي پيش روي آن ها در مکان هاي زير ثبت شده است : آمادگي براي سفر اربعين ؛ با مراجعه و مشاهده رفتارها در ٢ دفتر پليس + ١٠، اداره نظام وظيفه ، اداره مهاجرت و گذرنامه ، آژانس صدور بيمه و ويزا، پست مرکزي جمهوري اسلامي ايران و پست يکي از مناطق در شهر تهران ؛ سفر زميني سال ١٣٩٥ و سال ١٣٩٧ از مرز چذابه و سفر هوايي از پرواز تهران به نجف ؛ مشاهده موکب هاي بين راهي از قم تا مرز چذابه ، مشاهده رفتارهاي خروج از مرز، بررسي وضعيت حمل ونقل و جاده ها، مشاهده وقايع بعد از خروج از مرز و تصميم گيري براي عزيمت به يکي از شهرهاي مقدس عراق (کربلا، نجف ، کاظمين و سامرا) از سوي زائرين و همچنين در سفر هوايي سال ١٣٩٦، بررسي وضعيت در فرودگاه نجف و فرودگاه بين المللي امام خميني (ره )؛ بررسي پياده روي عظيم حسيني عليه السلام ؛ از حرم مطهر حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در نجف تا حرم حضرت امام حسين عليه السلام در کربلا در سال ١٣٩٥ و سال ١٣٩٦ و از حرم مطهر حضرت امام کاظم و امام جواد عليه السلام از مسير بغداد تا کربلاي معلي سال ١٣٩٧؛ بازگشت از سفر؛ از کربلا و نجف تا ورود به ايران .
(
, 
, 
)
