چکیده:
اخلاق حرفهای یعنی اینکه «شما حق دارید و ما تکلیف». اخلاق حرفهای شاخهای از اخلاق کاربردی است که به مباحث اخلاقی در حرفه میپردازد؛ رفتار مناسب حرفه را جدا از عوامل مصلحتی و قانونی تعیین میکند و وظیفۀ نظارت بر رفتارها و جلوگیری از مشکلات اخلاقی و تبیین استانداردها و قواعد اخلاقی حرفه را بر عهده دارد. اخلاق حرفهای نوعی تعهد اخلاقی و وجدان کاری در هر نوع حرفه، وظیفه و مسئولیت است. حرفۀ تهیهکنندگی بهدلیل جایگاه ویژهای که در رهبری و مدیریت گروه برنامهسازی دارد و بهسبب تأثیرگذاری در حوزههای فرهنگی و اجتماعی جامعه، نیازمند تحقیق و تدوین اصول اخلاق حرفهای است؛ ازاینرو، تبیین منشور اخلاق حرفهای تهیهکنندگی به تهیهکننده کمک میکند تا با شناخت کامل از طرفهای ارتباطی و صاحبان حق و آشنایی با بایستگیهای اخلاقی در فرایند برنامهسازی، در مسیر حرفهایشدن گام بردارد. هدف از این پژوهش، استخراج بایستگیهای اخلاقی حرفۀ تهیهکنندگی با تکیه بر منابع موجود و تحقیق میدانی است. بدین منظور، از روش توصیفی و اسلوب تحقیق همبستگی استفاده شد. مسئله این مقاله، بررسی تکالیفی است که تهیهکننده در قبال صاحبان حق در حوزۀ حرفۀ خود بر عهده دارد و ملزم به رعایت آن است. در نتیجه، با استنباط و استقراء هشت گروه ذینفع و بررسیهای انجامشده معلوم شد که در تمام مراحل تولید، ملاکهای اخلاقی وجود دارند که تهیهکننده به منظور احقاق حقوق صاحبان حق باید به آنها توجه کند.
Professional means that: Others have the right and we have the duty. Professional ethics is a branch of applied ethics that deals with ethical issues in the profession and determines the appropriate behavior of the profession apart from expedient and legal factors, and the task of controlling behaviors and preventing moral problems and explaining standards and rules. Professional ethics is a kind of moral commitment and work conscience towards any kind of profession, duty and responsibility. The production profession, due to its special position in the leadership and management of the programming group and the wide audience in the field of influencing the cultural and social context, requires research and discussion on issues of professional ethics. Therefore, explaining a charter of professional ethics of the producer helps him to have complete knowledge of the communication parties and their rightful owners and familiarity with the ethical requirements in the process of programming production, in the path of the profession. Therefore, the purpose of this article is to refer to books and articles and field research to extract the ethical requirements of the production profession using the descriptive method and the method of correlation research. The main point of this article is that the producer is aware of the obligations he owes to his rights and is required to comply with them. As a result, by inferring eight stakeholder groups and conducting studies, it was found that there are ethical criteria in all stages of production that the producer must consider in order to realize the rights of its rightful owners.
خلاصه ماشینی:
حرفۀ تهیهکنندگی بهدلیل جایگاه ویژهای که در رهبری و مدیریت گروه برنامهسازی دارد و بهسبب تأثیرگذاری در حوزههای فرهنگی و اجتماعی جامعه، نیازمند تحقیق و تدوین اصول اخلاق حرفهای است؛ ازاینرو، تبیین منشور اخلاق حرفهای تهیهکنندگی به تهیهکننده کمک میکند تا با شناخت کامل از طرفهای ارتباطی و صاحبان حق و آشنایی با بایستگیهای اخلاقی در فرایند برنامهسازی، در مسیر حرفهایشدن گام بردارد.
اصول اخلاق حرفهای، مسئلهای است که بهتازگی در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است؛ بهطوری که صاحبان بیشتر حرفهها بهدنبال تدوین منشور اخلاقی برای حرفۀ خود هستند و متوجه ضرورت و اهمیت آن شدهاند.
لذا مسئله این مقاله، شناسایی مسئولیتهای اخلاق حرفهای تهیهکنندگی و بررسی تکالیفی است که تهیهکننده در قبال صاحبانحق دارد و ملزم به رعایت آن حقوق است؛ یعنی باید اصول اخلاقی را بهطور عملی در فرایند تولید برنامه رعایت کند.
در نتیجه، سؤال اصلی مقاله این است که بایستگیهای اخلاقی در حرفۀ تهیهکنندگی کداماند؟ و سؤالهای فرعی عبارتاند از: اخلاق و اخلاق حرفهای چیست؟ حق چیست؟ تعریف حرفۀ تهیهکنندگی چیست؟ جایگاه این حرفه در رسانه چیست؟ گروههای مرتبط و صاحبان حق در حرفۀ تهیهکنندگی کدام آن دو چه حقوقی دارند؟ بایستگیهای اخلاقی و در نتیجه، ملاکها و معیارهای اخلاقی حرفۀ تهیهکنندگی در قبال صاحبان حق کداماند؟ پیشینۀ تحقیق بررسی پژوهشهای انجامشده در داخل و خارج كشور نشان میدهد تحقیق جدی دربارۀ این موضوع و حتی موضوعهای مشابه آن صورت نگرفته است.
بعضی از مسؤلیتهای اخلاقی تهیهکننده در این بخش عبارتند از: استفاده از حداکثر توان فنی و هنری و حرفهای برای تولید برنامه؛ تعهد به حرفۀ تهیهکنندگی؛ خودشناسی، موضوعی است که با رفتار درونشخصی پیوند دارد.
اخلاق حرفهای تهیهکنندگی به مسائل عینی این حرفه میپردازد و در حل معضلات اخلاقی در حرفه تهیهکنندگی، نقش عملیاتی دارد.