چکیده:
مولانا جلال الدین رومی به عنوان یکی از مشهورترین شاعران ایرانی در جهان عرب نیز
کاملا شناخته شده است و مصری ها در شناساندن او به جهان عرب پیشگام بوده اند.
مهمترین و اصلی ترین راه معرفی مولانا به جهان عرب از طریق ترجمه آثار وی انجام
شده است. تا کنون بیش از 40 بار آثار مولانا به عربی برگردانده شده است. در این مقاله
سعی خواهد شد با روش کتابخانه ای ابتدا آثار ترجمه شده مولانا به زبان عربی را رصد
کرده سپس با روش توصیفی به مهم ترین ترجمه آثار مولانا پرداخته شود. نتایج این
تحقیق نشان می دهد که مولانا جلال الدین روم یاز طریق ترجمه آثار وی به نظم و نثر
عربی به جهان عرب معرفی شده است و ادبای عرب شناخت کاملی نسبت به مولانا
دارند به حدی که کتاب مثنوی معنوی او را به خاطر تاثیر پذیری عمیق آن از قرآن کریم
به قرآن العجم لقب دادند می توان آن را جایگاه والای مولانا در میان پژوهشگران معاصر
عرب دانست. هرچند که دیوان مولانا به شکل کامل هنوز به عربی برگردانده نشده ولی
ترجمه های گزینشی از دیوان او نیز درخور اهمیت بوده وسهم زیادی در معرفی مولانا به
جهان عرب و شهرت او دارد.
خلاصه ماشینی:
نتايج اين تحقيق نشــان مي دهد که مولانا جلال الدين رومي از طريق ترجمه آثار وي به نظم و نثر عربي به جهان عرب معرفي شــده اســت و ادباي عرب شناخت کاملي نسبت به مولانا دارند به حدي که کتاب مثنوي معنوي او را به خاطر تأثير پذيري عميق آن از قرآن کريم به قرآن العجم لقب دادند مي توان آن را جايگاه والاي مولانا در ميان پژوهشگران معاصر عرب دانست .
وي در کتاب معروف خود با عنوان « فنون من الشعر الفارسي » ابتدا به شــرح حال مختصري از مولانا پرداخته ســپس پيرامون آثار او ســخن مي راند وسرانجام دو غزل از غزليات ديوان او را با ذکر اصل فارسي به نثر عربي ترجمه مي کند.
محمد سعيد جمال الدين در اين کتاب که در دو جلد در سال ٢٠٠٥ ميلادي منتشــر شده است گزيده اي از اشعار ديوان مولانا را به نثر عربي برگرداند بدون آنکه به اصل فارسي آن اشاره نمايد.
همچنين بديع محمد جمعه ومحمد نور الدين عبد المنعم در کتاب خود با عنوان «جولۀ في رياض الأدب الفارسي »(گردشــي در بستان ادب فارســي ) به بسياري از شاعران ايراني از جمله مولانا و آثار وي پرداخته و به نمونه هايي از ترجمه ديوان او نيز اشاره کرد (جمعه ، ٢٠١٣: (224 علاوه بر آن کوشــش حسين جمعه استاد دانشــگاه دمشق و رييس کتاب العرب در اين 546 زمينه درخور ستايش است .