چکیده:
یکی از آدابی که در زیارت قبور انبیا و اولیای الهی انجام می‌شود، دور زدن در اطراف قبور است. حال سوال این است، آیا همان‌گونه که زیارت قبور مشروع است، طواف و دور زدن، گرد قبور نیز مشروع است؟ ابن‌تیمیه از کسانی است که زیارت و طواف را مشروع نمی‌داند. سخن در مشروعیت و ماهیت این‌گونه طواف‌ها است. در این پژوهش به شیوه توصیفی _ تحلیلی، به بررسی این مسئله می‌پردازیم. در این تحقیق روشن می‌شود که اولا، طواف و دور زدن در کنار قبور، طواف مربوط به بیت-الله نیست؛ زیرا طواف بیت‌‌الله با توجه به دستور خداوند و شرایط خاص آن عبادت است؛ اما طواف دور قبور نه شرایط خاص را دارد و نه عبادت است؛ بلکه طواف به-معنای لغوی است و صرفا به‌جهت تبرک انجام می‌گیرد. اگر در روایات، طواف مورد نهی قرار گرفته، نه به‌معنای لغوی آن، بلکه به‌معنای مصطلح شرعی آن است. اگر نهی در روایات، مطلق قلمداد گردد که به هرگونه طواف متوجه باشد، در این صورت، نهی، تحریمی نبوده و تنزیهی و کراهتی می‌باشد.
خلاصه ماشینی:
ثانیا: به فرض که روایت دلالت بر حرمت طواف کند، با توجه به اینکه حضرت فرموده است: بر روی قبرها نماز نخوانید و همچنین، با توجه به‌معنای رایج طواف در اصطلاح شرع (هفت دور در اطراف خانه خدا به نیت عبادت گردیدن)، منظور ایشان، طواف به نیت عبادت است؛ لذا می‌توان گفت، حرمت مورد نظر از طواف حول قبور، از آن جهت است که به نیت عبادت صورت گیرد؛ وگرنه، صرف طواف و زیارت بدون نیت نه تنها اشکالی ندارد، بلکه مشمول روایات زیارت قبور می‌شود و به‌واسطه‌ی جایگاه صاحب قبور، دارای اجر و ثواب نیز است.
1. روایات دال بر جواز طواف حول قبور علاوه بر اینکه روایات مذکور، از محل بحث طواف حول قبور خارج است، با مراجعه به کتب روایی شیعه ثابت می‌شود که برخی از روایات، به‌صورت صریح این عمل را جایز دانسته و در نتیجه، حتی ترتب ثواب بر آن نیز ثابت است؛ به‌عنوان نمونه، کلینی در کافی چنین نقل کرده است: «به‌عنوان نمونه، ابن‌حجر عسقلانی و عینی از علمای اهل‌سنت در تعریف بدعت چنین می‌نویسند: والمُحْدَثات بفتح الدال جمع مُحْدَثَه، والمراد بها: ما أحدث وليس له أصل في الشرع ويسمّي في عرف الشرع بدعه، وما كان له أصل يدلّ عليه الشرع فليس ببدعه؛ هر چيز جديدی كه ريشه شرعی نداشته باشد، در عرف شرع، بدعت ناميده می‌شود و هر چه كه ريشه و دليل شرعی داشته باشد بدعت نيست»؛ (ابن‌حجر عسقلانى، احمد، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج13، ص253)؛ (عينی، محمود بن احمد، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج25، ص27).
(
, 
, 
)
