چکیده:
امروزه گردشگری با وجود فواید اقتصادی زیادی که در بر دارد اما مشکلات زیست محیطی مختلفی را نیز برای مناطق مختلف ایجاد می کند. در این مطالعه به بررسی، ارائه و الویت بندی راهکارهای گردشگری پایدار در منطقه ی حفاظت شده گنو با استفاده از روش تاپسیس پرداخته شده است. منطقه ی حفاظت شده گنو از مناطق مهم و تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در استان هرمزگان می باشد که از اهمیت اکولوژیکی بالایی برخوردار است و همه روزه پذیرای خیل زیاد گردشگران می باشد. جهت انجام مطالعه ابتدا معیارها و گزینه های مربوط به راهکارهای گردشگری پایدار انتخاب شدند. وزن بندی معیارها و گزینه ها توسط 15 کارشناس متخصص در این زمینه و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شد. پس از وزن بندی، الویت بندی نهایی گزینه ها با استفاده از روش تاپسیس صورت گرفت. نتایج نشان داد که بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی رتبه بندی معیارهای موثر بر گردشگری پایدار منطقه به ترتیب شامل: معیار هزینه (297/0)، معیار تداوم اثرات (273/0)، معیار دامنه تاثیرات (187/0)، معیار شدت تاثیرات (142/0) و معیار قطعیت اثر (101/0) می باشد. همچنین بر اساس روش تاپسیس اولویت بندی نهایی گزینه ها و وزن آنها برای اجرای گردشگری پایدار منطقه گنو به ترتیب زیر به دست آمد: افزایش تعداد محیط بانان(582/0)، زون بندی(569/0)، ایجاد محدودیت زمانی بازدید(538/0)، اخذ هزینه از بازدیدکنندگان(494/0)، پایش مداوم اثرات بازدیدکنندگان(440/0)، مشارکت مردم بومی در حفاظت منطقه(420/0)، آموزش مداوم کارکنان و بازدیدکنندگان(408/0)، محدود کردن تعداد افراد بازدید(393/0)، ایجاد سیاست تشویقی بازدید(384/0) .
Nowadays tourism has many economic benefits but has been created various environmental problems in these areas. In this research we studied and prioritized the various options for sustainable ecotourism in Geno protected area using TOPSIS method . Geno protected area is one of the most important protected area in Hormozgan province,it has a high ecological value and many tourist visit it every day. For conducting the study in the first step, criteria and sub criteria for sustainable tourism were selected. Then all criteria were scored by 15 experts and weighted using AHP method. Then final prioritizing was done using TOPSIS method. Results of ranking the criteria using AHP method showed that cost criteria (with 0.297 score) is in first place and then other criteria are : effects continuity (with 0.273 score) , effects expand (with 0.187 score), effects intensity (with 0.142 score) and effects certainty (with 0.101 score) and in according to TOPSIS method prioritizing of options are : increasing the conservative officers (with 0.582 score) , zonation (with 0.569 score), time limitation for ecotourists (with 0.538 score), fee determination for visiting (with 0.494 score), continuous monitoring of visitors effects (with 0.44 score), native people participation in protection (with 0.42 score), continuous training for staff and visitors (with 0.408 score), limitation in number of visitors in same time (with 0.393 score) and incentive policies (with 0.384 score). Key Words: Geno Protected Area, Sustainable Tourism, Topsis Method, Analytical Hierarchy Method
خلاصه ماشینی:
پیشنیه تحقیق : تاکنون در خصوص گردشگری در منطقه حفاظت شده گنو مطالعه ای صورت نگرفته است و مطالعات انجام شده عموماً مربوط به بررسی پوشش گیاهی و جانوری منطقه بوده است ؛ اما در خصوص گردشگری پایدار مطالعات مختلفی در سایر مناطق صورت پذیرفته است که می توان به موارد زیر اشاره کرد: علی پور و بایندورنصراله بگلو(١٣٩٤) به بررسی مدیریت پایدار گردشگری(شهر بجنورد) پرداخته اند که نتایج حاکی از آن است که به علت ضعف های مدیریت شهری، عدم یکپارچگی مدیریت در بهره برداری پایدار از جاذبه ها، کمبود امکانات ، عدم دسترسی و اطلاع رسانی، عدم همکاری و هماهنگی نهادهای گوناگون شهری در تأمین بهداشت و نظافت شهر و مشکلات مربوط به برنامه ریزی، بخش گردشگری نه تنها از توسعه پایدار فاصله گرفته ، بلکه روند منفی را طی می کند.
واحدپور و جعفری(١٣٩٠) به بررسی راهبردهای مدیریت و توسعه پایدار زیرساخت های گردشگری ایران با تأکید بر مدل SWOT پرداخته اند که نتایج تحقیق حاکی از آن است که دولت باید زمینه سرمایه گذاری را برای سرمایه گذاران خصوصی باز گذارد و سختی راه را برای آنان سهل کند.
میکائیلی تبریزی و مهرمند(١٣٩٠) به بررسی طراحی پایدار فضاهای گردشگری کوهستانی(پارک طبیعت کوهسار تهران ) پرداخته اند که نتایج قابل پیش بینی، کاهش تعارض در مناطق بکر با استفاده از روش زون بندی و با تأکید بر حفظ و توسعه ی کیفیت طبیعی و نگه داری زیستگاه ها و تحلیل تعارضات منفی انسانی در سطح منطقه ای است .
(
, 
, 
)
