چکیده:
ادبیات تعلیمی یک نوع از انواع ادبی است که قدمت زیاد و اهمیت فراوانی دارد. شاعران فارسی زبان از قرن چهارم هجری به بعد، نسبت به بیان اندرزها و حکمت ها در شعرشان همت گماشتند. از جمله شاعران که به حکمت و اخلاق توجه وافر نشان داده اسدی طوسی در «گرشاسب نامه» است؛ وی توانسته است آموزه های دینی، اخلاقی، اجتماعی، آموزه های تدبیر منزل و سیاست مدن را وارد این متن حماسی کند. در «گرشاسب نامه» میزان اشعار حکمی و اندرزی برجسته تر از سایر جنبه ها چون حماسه، اسطوره و رزم پهلوانانی مانند گرشاسب و نریمان است. در میان اندرزها و پندهای «گرشاسب نامه» درباره تدبیر منزل نیز صحبت به میان می آید. وقتی گرشاسب نامه را با کتاب هایی چون گلستان، نفائس الفنون، لطائف الحکمة و اخلاق ناصری که حاوی نکات اخلاقی و حکمی مخصوصا حکمت عملی هستند، مقایسه نمودم، دیدم که اسدی طوسی نیز مانند آنها نکته های اخلاقی و حکمت بار را مد نظر داشته، البته نه با آن شرح و ترتیب که در برخی از این کتاب ها وجود دارد.این پژوهش نشان خواهد داد که تدبیر منزل در «گرشاسب نامه» چگونه نمایانده شده است.
Didactic literature is an old and significant literary genre. Since 4th century (AH) onward moral lessons and advices have been major themes in the works of numerous Persian poets including Asadi Tusi, whose Garsasp-nama, a long heroic epic, contains religious, ethical and social themes as well as domestic economics and politics teachings. In spite of numerous verses on the epic, mythical and heroic combats between Garsasp and Nariman, didactic and moral lessons make up the greater part of Garsasp-nama. Among teachings of Garsasp-nama one is domestic economy. Compared with such literary works as Golestan, Nafaes Al-fonun, Lataef Al-hekma and Aklaq-e Naseri which are mainly concerned with moral lessons and practical philosophy in specific, Garsasp-nama focuses on the same subjects too, though not exactly in the same structure and description. This research is to reveal the way the domestic economy is presented in Garsasp-nama.
خلاصه ماشینی:
از جمله شاعران که به حکمت و اخلاق توجه وافر نشان داده اسدي طوسي در «گرشاسب نامه » است ؛ وي توانســته است آموزه هاي ديني ، اخلاقي ، اجتماعي ، آموزه هاي تدبير منزل و سياست مدن را وارد اين متن حماســي کند.
گرشاســب نامه اســدي طوســي نيز از اين روش برکنار نمانده است بلکه اسدي طوسي به ويژه در مقدمه کتاب به آموزه هاي اسلامي از نوع : قرآن و حديث مي پردازد.
(همان : ٢١) کيفر تباه کردن خانواده رسول خدا (ص )فرمود: از رحمت خدا به دور است کسي که خانواده خود را تباه کند؛ (همان ، ٤: ١٢) همچنين آن حضرت از اينکه کســي خودش سير باشد و خانواده اش را گرســنه نگه دارد، فرمود: براي هلاکت يک مرد همين بس که خانواده خود را تباه کند( القاضي النعمان ، ١٣٨٥ ق ،٢: ١٩٣) تدبير اهل خواجه نصير طوسي در اخلاق ناصري درباره زن نيکو اينگونه آورده است : «زن صالح شــريک مرد بود در مال و قســيم او در کدخدايي و تدبير منزل و نائب او در وقت غيبت ، و بهترين زنان زني است که به عقل و عفت و فطنت و حيا و رقت دل و تودد و کوتاه زباني و طاعت شوهر و بذل نفس در خدمت او و ايثار رضاي او و وقار و هيبــت ، نزديک اهل خويش ، متحلي بود، و عقيم نبود، و بر ترتيب منزل و تقدير نگاه داشتن در انفاق واقف و قادر باشد، و به مجامله و مدارات و خوشخويي سبب موانست و تســلي هموم و جلاي احزان شــوهر گردد.
(
, 
, 
)
