چکیده:
رمان «سهم من» اثر پرینوش صنیعی در زمره پرفروش ترین رمان های 14سال اخیر ایران است که در سال 82 توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسید. این رمان با داستان پردازی زیبا علاوه بر نمایاندن شرایط و اوضاع اجتماعی دهه 40و پس از آن، به توصیف جایگاه زن در آن دوران می پردازد .در این مقاله سعی گردیده است به این مسئله پاسخ داده شود که چگونه عوامل سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی سبب نگارش این رمان شده است؟ با توجه به اینکه در جامعه شناسی ادبیات به جهت مفهوم نمودن پیوند های متن ادبی و جامعه، به بررسی رابطه اثر ادبی و ساختارهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی می پردازد .از این روی در مقاله حاضر تلاش گردیده است بر اساس نظریه «ساخت گرای تکوینی لوسین گلدمن»این اهداف روشن گردد که مفاهیم و موضوعات مربوط به پدیده های اجتماعی در رمان«سهم من» و تاثیر وقایع و اوضاع جامعه بر این رمان؛ همچنین جایگاه زن و نقش او در جامعه چگونه در این اثر ادبی نمود دارد. در این تحلیل،اثر در دو مرحله دریافت و تشریح که در مرحله دریافت بر اساس تحلیل شخصیت ها و در مرحله تشریح بر اساس تحلیل جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.از آنجا که ساختار اجتماعی رمان نیز کاملا منطبق بر ساختار اجتماعی جامعه است،بسیاری از مولفه های این روش بر آن قابل انطباق است.
Parinoush Saniee’s My Share, published in 2003, is an Iranian bestseller of recent years. A page-turner, the novel displays the atmosphere and milieu of Iran’s 1960s and afterwards, as well as the social condition for women during those days. The present research is to find an answer for the question of how the political, social, economic, and cultural factors have brought about the production of this novel. Considering the sociology of literature, in which the relation between political, social, economic and cultural structures and a certain literary work is studied in order to reveal the connection between literature and society, the researchers have tried to base the research on Lucien Goldman’s theory of ‘Genetic Structuralism” to discover the impression of social grounds and instigations on the writing of My Share, and also the role of women in social changes as pictured in it. To do so, the novel has been studied through two steps, i.e. firstly understanding the narration via the analysis of the characters, and then interpreting the story throughout the analysis of the then society. While the sociological structure of the novel is compatibly based on the social structure of the community, many elements of Goldman’s theories are true about it.
خلاصه ماشینی:
تحليل جامعه شناختي رمان «سهم من » با تکيه بر نظريات «لوسين گلدمن » دکترشروين خمسه ١،نسرين شيرزاده ٢ شماره٣٦، تابستان ١٣٩٧ تاريخ دريافت :٩٦/٠٨/٠٢ تاريخ پذيرش :٢٦ /٩٧/٠٢ چکيده رمان «سهم من »اثرپرينوش صنيعيدرزمره پرفروش ترين رمان هاي١٤سال اخيرايران است که در سال ٨٢توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسيد.
ازاين رويدر مقاله حاضرتلاش گرديده است براساس نظريه «ساخت گرايتکوينيلوسين گلدمن »اين اهداف روشن گرددکه مفاهيم وموضوعات مربوط به پديده هاياجتماعيدررمان «سهم من »وتاثيروقايع واوضاع جامعه براين رمان ؛همچنين جايگاه زن ونقش اودرجامعه چگونه دراين اثرادبينموددارد.
باتوجه به اينکه رويکردهايجامعه شناسانه درتحليل رمان «سهم من »نقش بسزايي داردوهمچنين اين رمان تبلورمسائل عصرواجتماع خودش است وبه خصوص نقش زن رادراجتماع روزبه خوبينشان ميدهد،ازاين روباتوجه به روش ساخت گرايتکويني لوسين گلدمن ميتوان اين اثرادبيرانقدوتحليل جامعه شناختينمود.
(لوکاچ ،٢٢٦:١٣٨٧)؛ روش ساخت گراي تکويني: ساخت گراييتکوينيلوسين گلدمن براين فرض بنانهاده شده است که هررفتارانساني تلاشياست برايپاسخگوييمعناداربه وضعيتيخاص ،وازاين روگرايش به آن داردتاميان فاعل عمل وموضوعيکه عمل بدان مربوط ميشود(جهان پيرامون آدمي)تعادل برقرارکند.
اولين مسئله درجامعه شناسيرمان رابطۀميان فرم رمان وساختاراجتماعياست که رمان درآن به وجودآمده است .
معصومه که همواره ديگران سهم اورااززندگيمقدرکرده اندونگاه جامعه وحتي خانواده ي خودش به اوتحت تأثيرپدر،برادران ،شوهروفرزندانش بوده ،تصميم به ازدواجش رابافرزندانش درميان ميگذارد،اوکه خسته ازجنگيدن بازندگياست ،دربرابرمخالفت فرزندانش با ازدواج آن هم به بهانه ي آبرويشان نزدهمسران وخانواده هايآنان ،انگيزه ي طلب کردن اين سهم اززندگيرانيزبرايخودازدست ميدهد،زيرااينکه ديگران براياوتصميم بگيرند هميشه يک امرطبيعيبوده است .
معصومه به ظلم وستميکه به اورواداشته شده معترض است و حميدنسبت که ظلم حکومت هاياستبداديبرمردم طبقه کارگروزحمتکش .