چکیده:
از نقطه نظر نظریه آشوب، سیستمهای پیچیده صرفاً ظاهری پر آشوب دارند و در نتیجه، نامنظم و تصادفی به نظر میرسند، در حالی که ممکن است تابع یک جریان معین با یک فرمول ریاضی مشخص باشد. در اقتصاد، بازارهای پولی و مالی یکی از موارد بسیار مناسب برای بهکارگیری نظریه آشوب هستند، زیرا نظریههای موجود در اقتصاد بازارهای پولی و مالی حاکی از آن هستند که متغیرهای پولی مانند نرخ ارز و قیمت سهام، تصادفی و در نتیجه تغییرات آنها غیر قابل پیشبینی هستند. مطابق نظریه آشوب اگر فرایند تعیینکننده متغیرهای پولی از یک فرایند غیر خطی معین پیروی کند، میتوان تغییرات آنها را پیشبینی کرد. در این مقاله با توجه به نو بودن ادبیات آشوب، قیمتهای روزانه سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس تهران در دوره زمانی ابتدای سال 1385 تا 1393 مورد آزمون قرار میگیرد تا مشخص شود که آیا سیستم بورس اوراق بهادر از فرایند تصادفی پیروی میکند یا متأثر از یک فرایند معین (آشوبی) میباشد؟ به این منظور از آزمونهای BDS و نمای لیاپانوف و دیکی فولر استفاده شده است. نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که سیستم بورس اوراق بهادر تهران از یک سیستم آشوبناک پیروی میکند.
It is well known that many financial time series show choatic behaviors. The research examines the complex dynamical behaviors using chaos test and attractor points' analysis in Tehran Stock Exchange (TSE) during the period 1385-93. Positiveity of Lyapunov Exponent is an operational definition of chaos. We select some sample stocks from Tehran Stock Exchange and utilize three major methods for estimating Lyapunov Exponents on their prices series. Incoming results indicate that the prices series are chaotic and estimated fixed points show local equilibriums, which are interest of policy makers, analysis and investors in financial markets.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله با توجه به نو بودن ادبيات آشوب ، قيمـت هـاي روزانـه سـهام شـرکت هـاي پذيرفته شده در بازار بورس تهران در دوره زماني ابتداي سال ١٣٨٥ تا ١٣٩٣ مورد آزمـون قرار ميگيرد تا مشخص شود که آيا سيستم بورس اوراق بهادر از فراينـد تصـادفي پيـروي ميکند يا متأثر از يک فرايند معين (آشوبي) ميباشد؟ به ايـن منظـور از آزمـون هـاي BDS و * نويسنده مسئول مقاله : E-mail: Ms-horri@iau-arak.
در اين تحقيق قيمت هاي روزانه سهام بازار بورس تهران (TEPIX) در دوره زمـاني ابتداي سال ٨٥ تاپايان سال ١٣٩٣ مورد آزمون قرار گرفته است تا مشخص شود کـه آيا شاخص قيمـت سـهام در بـورس اوراق بهـادر تهـران از فراينـد تصـادفي پيـروي ميکند يا متأثر از يک فرايند معين (آشوبي) هستند ؟ ٢- ادبيات تحقيق امروزه بازار اوراق بهادار و سهام به جهت رشد روز افـزون ، نقـش بسـيار مهمـي در اقتصاد کشورهاي مختلف ايفا ميکند و حجم زيادي از سرمايه در اين بازارها مبادلـه ميشود، به طوري که يکي از معيارهاي مهم سنجش توسعه يافتگي اقتصاد هر کشور، ميزان توسعه يافتگي بازار سهام آن کشور مي باشـد.