چکیده:
جنوب خلیج گرگان به دلیل دستنخوردگی نهشته ها و رسوبات سطحی آن یکی از بهترین مکانها برای مطالعه شواهد ژئومورفولوژیک تغییرات سطح اساس دریای خزر در کواترنری پسین است. در این پژوهش برای تعیین تغییرات خط ساحلی دریای خزر در اواخر کواترنری از شواهد ژئومورفولوژی، رسوبی و فسیلی در محدوده خلیج گرگان استفاده شده است. در این راستا برای شناسایی شواهد ژئومورفولوژی و نمونهبرداری از رسوبات و فسیلها، عملیات میدانی صورت گرفت و با سیستم تعیین موقعیت ژئودتیک، موقعیت نقاط نمونهبرداری با دقت بالا تعیین گردید. برای تعیین سن، پنچ نمونه فسیل صدفهای دوکفهای برجا به روش کربن 14، به آزمایشگاه شیراکاوا (ژاپن) ارسال و تعیین سن گردید. تحلیل نتایج سنسنجی و بررسیهای میدانی، وجود 5 پادگانه دریایی را مشخص نمود که در سطوح ارتفاعی 15/23، 8/21، 30/22، 68/22 و 05/22 متر به ترتیب با سنهای 22±461، 22±496، 23±541، 22±594 و 24±2438 سال پیش تشکیل شده اند. مطالعه دادههای رسوبشناسی، فسیل-شناسی در دو مقطع نوکنده و گلوگاه 2 در جنوب خزر، بیانگر وجود محیطهای مردابی کنار ساحل در کواترنری پسین است. در مقطع گلوگاه 2 در جنوب خزر تا 496 سال قبل محیط لاگونی در منطقه حاکم بوده که نشان دهنده شرایط پیشروی دریا بوده و بعد از آن دریا در شرایط پسروی قرارگرفته که موجب تشکیل پادگانههای دریایی شده است.
خلاصه ماشینی:
همچنين ميزان افزايش سطح آب درياي خزر به عنوان عامل مؤثر در رفتار سدهاي ساحلي را نمي توان مستقل از ابعاد سدهاي ساحلي دانست ، زيرا سدهاي ساحلي نيز خود وابسته به عمق ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Rychagov - 2- Leory 3-Kazanci 4-Kroonenberg 5-Terziv 6-Malinin 7-Arp 8-Daman 9-Grachiva 10-Federov پايه موج و حداکثر ارتفاع امواج طوفاني است .
منطقه مورد مطالعه در جنوب خليج گرگان واقع شده (شکل ١) که در اين تحقيق به شناسايي شواهد ژئومورفولوژي آن مي پردازد که ناشي از بالا و پايين رفتن سطح آب درياي خزر با استفاده از داده هاي ژئومورفولوژي ، رسوب شناسي ، فسيل شناسي همچنين بررسي هاي ميداني ، تصاوير ماهواره اي و تعيين سن پادگانه هاي دريايي در کواترنري پسين و عهد حاضر است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٣: نوسانات سطح آب درياي خزر (ايستگاه تراز سنجي انزلي ) در طي سال هاي ١٣٠٥ لغايت ١٣٨٧ در محدوده مورد مطالعه از فسيل صدف هاي دو کفه اي که به صورت برجا در پادگانه هاي دريايي وجود دارند براي بازسازي و يافتن شواهد ژئومورفولوژيک تغييرات سطح اساس درياي خزر در کواترنري پسين و از روش تعيين سن کربن ١٤ استفاده گرديد (جدول شماره ١).
Rapid Holocene sea-level changes along the Iranian Caspian coast, Quaternary International, pp: 1-11.