چکیده:
امروزه وسعت کاربردهای هلیوم در جهان رو به افزایش است و ازاینرو میتوان از هلیوم به عنوان عنصری
استراتژیک نام برد. با بررسی و مقایسه شاخص قیمتی مواد مختلف ازجمله طلا، نقره، پلاتین، نفت خام
و گاز طبیعی با شاخص قیمتی هلیوم، مشاهده میشود که رشد قیمت هلیوم در دهه گذشته، بیشتر از
سایر مواد پرکاربرد بوده است. در دهه گذشته تقاضای هلیوم از عرضه آن بیشتر بوده و این موضوع منجر
به افزایش قیمت این ماده شده است. بررسی ها نشان می دهد که در آینده تقاضای هلیوم از عرضه آن
بالاتر خواهد بود و این موضوع اهمیت سرمایه گذاری در این حوزه را بیان میکند. میدان گازی پارس
جنوبی بزرگترین منبع گازی دنیا است، اما غلظت هلیوم موجود در این حوزه گازی، بالا نیست. با این
حال حجم بالای گاز موجود در پارس جنوبی موجب شده است که ایران ظرفیت تبدیل شدن به قطب
هلیوم(حدود 27 دصرد هلیوم تولیدی جهان)را داشته باشد. این در حالی است که هم اکنون تولید
هلیوم ایران صفر است و ایران واردکننده هلیوم میباشد. میزان پیشنهادی تولید هلیوم در ایران براساس
نیاز داخلی و بدون صادرات،23/7 کیلوگرم در ساعت(0/5 تن در روز)و یا یک ونیم میلیون لیتر در سال
است. محاسبات اقتصادی براساس تولید به میزان نیاز داخل، نشان از نرخ بازده داخلی بالای طرح و
توجیه پذیری اقتصادی مناسب آن دارد. با توجه به محاسبات اقتصادی، نرخ بازده داخلی واحد 1/5
میلیون لیتر (نیاز داخل) در سال برای سناریوهای بدبینانه، نرمال و خوشبینانه به ترتیب برابر با 21،34
و 67درصد است. اعداد ذکر شده حکایت از مناسب بودن طرح از لحاظ اقتصادی دارد. علاوه بر این، با
توجه به مشترک بودن مخزن گازی حاوی هلیوم ایران با قطر و تشدید استخراج این عنصر استراتژیک
توسط قطر با احداث واحد سوم(سالانه 400 میلیون فوت مکعب معادل روزانه حدود 5 تن و10 برابر
نیاز داخلی ایران)در سال 2018،ضرورت دارد تا به سرعت گام های لازم در ارتباط با تولید هلیوم در
ایران برداشته شود.