چکیده:
پژوهشهای دولتی پژوهشهایی هستند که در دانشگاهها، آزمایشگاهها و موسسات پژوهشی دولتی انجام میشوند. اگرچه دلایلی نظیر افق زمانی بلندمدت، سرریزهای زیاد و ماهیت سنگین بعضی تحقیقات،
انجام آنها توسط دولت را توجیه میکند، اما مرور تاریخی نشان میدهد که پژوهشهای دولتی در ارائه
محصولات وجدید و عملکرد نوآورانه شرکتها هم نقش بسیار چشمگیری داشته است. برای مثال، شبکه
جهانی وب، لیزر، بارکدها و داروهای مهمی نظیر انسولین، برپایه پژوهشهای دولتی و تامین مالی
تحقیقات به وسیله دولت توسعه یافته است. ارتباط بین عملکرد نوآورانه شرکتها و پژوهشهای دولتی،
یک ارتباط دوجانبه است. تعامل با شرکتها، ماهیت پژوهشهایی را که با تامین مالی دولتی انجام
میشود، تحت تاثیر قرار میدهد. ازسوی دیگر، با انتقال دانش از بخش دولتی به بخش خصوصی، ظرفیت
جذب دانشمندان صنعتی و عملکرد نوآورانه شرکتها تقویت میشود و آنها به طور فعالانه تری به تحقیقات
میپردازند. در این ارتباط یک نکته حائز اهمیت این است که احتمال دارد دانشگاهها و اعضای هیئت
علمی موسسات پژوهشی دولتی به نحوی عمل کنند که مانع از انتشار دانش از بخش دولتی به شرکتها
شوند. بنابراین نقش میانجیگری دولت برای مثال در تعیین معیارها و چارچوبهای مربوط به پروانه های
بهره برداری از نتایج تحقیقات دولتی اهمیت مییابد. همچنین توجه دولت به زمانبر بودن تاثیر نتایج
تحقیقات موسسات پژوهشی دولتی و دانشگاهها در رشد اقتصادی ضروری است. دانشگاهها ممکن است
نقش اقتصادی خود را بیش از آنچه هست وانمود کنند تا منابع مالی بیشتری جذب کنند، اما
سیاستگذاران باید این نکته مهم را در نظر داشته باشند که تبدیل پژوهشهای پایه به محصولات و
فرایندهای جدید، به سرمایه گذاری و مهارت قابل توجه نیز نیازمند است. به عبارت دیگر دانشگاهها و
موسسات پژوهشی دولتی (برخلاف شرکتها) برای رساندن محصولات و فرایندهای جدید به بازار
سازماندهی خوبی ندارند. بنابراین ایفای نقش واسطه و برقراری ارتباط بین این دو بخش یکی از مهمترین
کارکردهای دولت است. نکته مهم دیگر اینکه نظام پاداشدهی فعلی به تحقیقات دولتی، غالبا از تحقیقات
مشترک پشتیبانی نمیکند و ارزش یا امتیاز بالاتری نسبت به تحقیقات انفرادی برای این دسته از
تحقیقات قائل نیست. این مسئله خود یکی از موانع نقش آفرینی پژوهشهای دولتی در ارتقای عملکرد
نوآورانه شرکتهاست، زیرا از انجام تحقیقات مشترک حمایت نمیکند. مسئله قابل بحث دیگر، میزان
سرریز دانش علمی از بخش دولتی به خصوصی است که باید با استفاده از شاخصهای مناسب رصد و
اندازه گیری شود. ازاینرو، توجه به شاخصهای ارزیابی انتقال دانش از بخش دولتی به شرکتها و انجام
پیمایشهای منظم برای ارزیابی نقش پژوهشهای دولتی در ارتقای عملکرد نوآورانه شرکتها و ارائه
بازخوردهای مناسب به دانشگاهها و موسسات پژوهشی دولتی ضروری است.